หัวขมิ้นอ้อย (Khamin oi Tuber)

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ชื่อวิทยาศาสตร์ Curcuma zedoaria Roscoe
วงศ์ ZINGIBERACEAE
ชื่อสามัญ Zedoary
ชื่ออื่นๆ ว่านเหลือง (กลาง) สากเบือ (ละว้า) ขมิ้นขึ้น (เหนือ) ละเมียด (เขมร)
ลักษณะทั่วไป
ขมิ้นอ้อยเป็นพรรณไม้ล้มลุกจำพวกเดียวกับ ขิง ข่า ลักษณะโดยทั่วไปคล้ายขมิ้นชันมาก แต่ต้นสูงกว่า ขนาดเหง้าและใบใหญ่กว่า เหง้าโผล่ขึ้นมาเหนือดินเล็กน้อยและมีเนื้อในสีเหลือง ใบรูปเรียวยาวปลายแหลมคล้ายใบพุทธรักษา ทางด้านท้องใบมีขนนุ่มๆ จะทิ้งใบและลงหัวในหน้าแล้ง ดอกออกเป็นช่อ ก้านดอกนั้นจะยาวและพุ่งออกจากเหง้าที่อยู่ใต้ดิน ช่อดอกนั้นจะมีใบประดับ และดอกจะมีสีขาว ตรงปลายช่อดอกจะเป็นสีชมพู ส่วนดอกสีเหลืองจะบานจากล่างขึ้นข้างบน และจะบานครั้งละ 2-3 ดอก
การปลูก
ปลูกโดยใช้ดินร่วนปนทรายที่ระบายน้ำได้ดี และไม่ควรให้มีน้ำขังแฉะเพราะจะทำให้เหง้าขมิ้นเน่า รดน้ำพอชุ่มวันละสองครั้ง ปลูกในที่แสงแดดรำไร
การขยายพันธุ์
โดยการแยกเหง้าหรือหัว
สรรพคุณทางยา
ใช้เหง้ารักษาอาการท้องร่วง ใช้หุงในน้ำมันมะพร้าวใช้รักษาแผล สมานแผล ให้แผลหายเร็ว นำขมิ้นสดๆ มาตำให้ละเอียด แล้วนำมาพอกที่บวม รักษาอาการปวดบวม ฟกช้ำ ใช้รักษาอาการเป็นหวัดโดยนำหัวขมิ้นอ้อย พริกหาง อบเชยเทศ นำมาต้มและเติมน้ำผึ้งดื่ม