ว่านสมุนไพร (Herb Hemp)

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
สรรพคุณ
แก้ไตพิการ ปัสสาวะชุ่นข้น เหลือง แดง
ความเชื่อ
ใช้ทางด้านคงกระพันชาตรี

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
สรรพคุณ
ใช้ทำน้ำมันว่าน หรือทำน้ำหอม หรือทำอาหาร

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ม้าเหลือง
แก้อ่อนเพลีย บำรุงกำลัง

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ปลาไหลเผือก
แก้ปวดฟัน รำมะนาด เหงือกบวม
ชื่อพื้นเมือง กรุงบาดาล (สุราษฎร์-ธานี) คะนาง ชะนาง (ตราด) ตรึงบาดาล (ปัตตานี) ตุงสอ แฮพัน-ชั้น (ภาคเหนือ) เพียก (ภาคใต้) หยิกบ่อถอง หยิกไม่ถึง เอียนดอน (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) ไหลเผือก (ตรัง)
ชื่อวิทยาศาสตร์ Eurycoma longifolia Jack
ชื่อวงศ์ SIMAROUBACEAE
ลักษณะ ไม้พุ่มกึ่งไม้ต้นขนาดเล็ก ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่ เรียงเวียนรอบกิ่ง ดอกเป็นช่อขนาดใหญ่ สีม่วงอมแดง ผลสด เมื่อสุกสีม่วงดำ
สรรพคุณ ราก แก้ไข้ แก้ไข้จับสั่น รักษาวัณโรค ถ่ายพิษ ขับเหงื่อ แก้ฟกบวม ถ่ายพิษเสมหะ เปลือกราก แก้ไข้ เปลือกต้น แก้ไข้มาลาเรีย ผล แก้บิด
ที่มา พฤกษาน่าสน

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ถอนพิษเบื่อเมาทุกชนิด

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ชื่อพื้นเมือง ขมิ้น (ทั่วไป) ขมิ้นแกง ขมิ้นหยอก ขมิ้นหัว (เชียงใหม่) ขี้มิ้น หมิ้น (ภาคใต้) Turmeric
ชื่อวิทยาศาสตร์ Curcuma longa L.
ชื่อวงศ์ ZINGIBERACEAE
ลักษณะ ไม้ล้มลุก เนื้อในเหง้าสีเหลืองอมส้ม มีกลิ่นหอม ใบเดี่ยว เรียงสลับ กลีบประดับสีเขียวอ่อน กลีบปากสีเหลืองนวล
สรรพคุณ เหง้า ขับลม แก้อาการฟกช้ำ บำรุงผิวพรรณ รักษาโรคผิวหนังผื่นคัน ยับยั้งการเจริญของเชื้อหนอง แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ รักษาแผลในกระเพาะอาหาร
ที่มา พฤกษาน่าสน

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ว่านเกราะเพชรไพฑูรย์ ในสมัยโบราณเป็นว่านที่มีการหวงแหนปิดปังกันมาก ส่วนมากผู้ครอบครองมักเป็นเจ้านาย หรือคหบดีผู้มั่งคั่ง จนทำให้ว่านชนิดนี้มีอีกชื่อหนึ่งว่า “เกราะเพชรพระยา” เมื่อก่อนจะหาว่านนี้ต้องเข้าป่าลึก นานๆ จะพบสักต้น ในปัจจุบันจะว่าหายากก็ไม่เชิง แต่มักหวงไม่ค่อยจะให้คนอื่นง่ายๆ และก็พอหาได้ตามตลาดว่านทั่วไป ราคาค่อนข้างสูง ผู้คิดเลี้ยงว่านมือใหม่ต้องระวังการแอบอ้างนำว่านชนิดอื่นมาหลอกขาย เพราะลักษณะลำต้น หรือแม้แต่ใบก็คล้ายกับว่านอีกหลายชนิด ถ้าไม่ชำนาญจริงก็อาจแยกแยะลำบาก เนื่องจากคนสมัยนี้ขาดจรรยาบรรณในวิชาชีพ ขายได้แม้กระทั่งจิตวิญญาณของตนเอง ดังนั้นจึงต้องระแวดระวังให้มาก
ลักษณะว่านเกราะเพชรไพฑูรย์ จัดเป็นว่านในวงศ์ขิง ต้นและใบเหมือนกับข่า แต่ใบบางกว่าใบข่ามาก ถ้าสังเกตให้ดีที่บริเวณขอบใบจะมีสีขาวเป็นทางใส เล็กมากๆ ต้องสังเกตให้ดี ลักษณะหัวไม่ใหญ่นัก จึงทำให้ต้นไม่สมกับหัว คล้ายกับหญ้าชันกาดที่อยู่ตามท้องนา หัวมีกลิ่นฉุนคล้ายกับไพล ดอกออกยากมาก นานๆจะพบดอกสักครั้ง บางคนเลี้ยงมาตั้งนานไม่เคยเห็นดอกเลยก็มี แต่ถ้าดอกออกเมื่อใดนั่นก็หมายความว่าโชคลาภ ความมั่งคั่ง หรือชื่อเสียงสักการะ จะหลั่งไหลมาสู่ตัวเจ้าของอย่างแน่นอน
คุณประโยชน์ ว่านเกราะเพชรไพฑูรย์ เป็นที่แสวงหาของนักเลงว่านมาแต่โบราณ ซึ่งนิยมกันมาก โดยถือว่าเป็นว่านมงคลชั้นสูง มีคุณวิเศษประดับบารมีผู้ครอบครองว่านชนิดนี้ ผู้เลี้ยงว่านมักใช้ว่านเกราะเพชรไพฑูรย์นี้เป็นเครื่องหมายทำนายโชคชะตาผู้เป็นเจ้าของด้วย เช่นในรายใดที่ปลูกแล้วเจริญงอกงามดี จะส่งผลให้โชคลาภบังเกิดแก่ผู้ที่เป็นเจ้าของ บริวาร บ้านเรือนอาศัยและร้านค้า แม้เพียงได้ปลูกว่านเกราะเพชรไพฑูรย์ไว้ในบ้านเรือนร้านค้า จะคุ้มครองป้องกันอันตราย คุณไสยวิทยาต่างๆได้ทุกประเภท หรือหากใครได้กินว่านนี้เข้าไปจะมีพละกำลังมหาศาล ทำงานไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย ศาสตราวุธทุกชนิดมิอาจทำให้โลหิตไหลได้เลย เป็นคงกระพันชาตรี ตำนานว่านกล่าวว่า แม้พกหัวว่านเดินทางไปในทิศใดจะแคล้วคลาดจากภยันตราย ภูติผีป่า สัตว์ร้าย ลมเพลมพัด มิอาจทำอันตรายได้ดุจมีเกราะวิเศษคอยป้องกันตัว ก่อนจะกินหรือพกหัวว่านติดตัวให้ภาวนาด้วยพระคาถา “นะโมพุทธายะ” ๓ คาบ ๗ คาบ แต่บางตำราก็ว่าให้ภาวนาพระคาถาเดินหน้าและถอยหลังด้วยก็ได้
วิธีปลูก ตำรากล่าวว่าใช้ดินสะอาดปราศจากมลทินใดๆ โดยนำดินกลางแจ้งมาเผาไฟแล้วทุบให้ละเอียด จากนั้นนำไปตากน้ำค้างไว้หนึ่งคืน (มีผู้รู้บางท่านนำไปตากน้ำค้างหรือแสงจันทร์เฉพาะในวันข้างขึ้นพระจันทร์เต็มดวง เพื่อให้รับพลังงานจากแสงจันทร์ได้อย่างเต็มประสิทธิภาพ และเพื่อให้แสงจันทร์ชำระล้างคลื่นพลังที่ไม่ดีในดิน) แล้วคลุกเคล้ากับพืชจำพวกตระกูลถั่วที่ผุพังเป็นดินปลูก ข้อห้ามสำคัญคือ.....

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
กระชายดำ
ชื่อวิทยาศาสตร์ Kaempferia parviflora Wall. ex Baker
ชื่อวงศ์ ZINGIBERACEAE
ลักษณะ ไม้ล้มลุกสกุลเปราะ ลำต้นใต้ดินมีลักษณะเป็นปุ่ม เมื่อผ่าออกมีสีม่วงดำ มีกลิ่นหอม ใบเดี่ยว ก้านใบ ขอบใบ และท้องใบมีสีม่วงแดง ดอกสีขาว กลีบปากสีม่วง
สรรพคุณ เหง้า โขลกให้ละเอียดคลุกน้ำผึ้ง รับประทานเป็นยาอายุวัฒนะ บำรุงกำหนัด ผสมหัวที่โขลกละเอียดกับน้ำหรือสุรา แก้ตานซาง รักษาโรคเด็ก แก้บิด และป่วงทุกชนิด
ที่มา พฤกษาน่าสน
การปลูก
ปลูกในดินแดงร่วนหรือดินลูกรังที่ระบายน้ำได้ดี ปลูกโดยให้หัวว่านโผล่พ้นดิน อย่ารดน้ำจนแฉะ เพราะจะทำให้หัวว่านฝ่อ
การขยายพันธุ์
ขยายพันธุ์โดยการแยกหน่อ
ความเป็นมงคล
ใช้ในทางคงกระพันชาตรี เป็นยาอายุวัฒนะ นำหัวว่านมาโขลกให้ละเอียดผสมน้ำผึ้ง กินเช้าเย็น จะทำให้อายุยืน มีพลังแก่กล้า