ว่านมงคล (Ornamental Hemp)

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ชื่อภาษาไทย ขมิ้นขาว
ชื่ออื่นๆ ว่านม่วง
ชื่อภาษาอังกฤษ Mango ginger
ชื่อวิทยาศาสตร์ Curcuma amada Roxb.
ชื่อพ้อง -
วงศ์ Zingiberaceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
พืชล้มลุก มีเหง้าใต้ดินแตกแขนงยาว ผิวสีครีมแกมน้ำตาลอ่อน เนื้อในสีขาวแกมเหลืองอ่อน มีกลิ่น ต้นเหนือดินสูงถึง 200 เซนติเมตร ใบเดี่ยวเรียงสลับระนาบเดียวกัน รูปใบหอกกลับแกมรูปขอบขนานหรือขอบขนานแกมรี ขนาดกว้าง 5-23 เซนติเมตร ยาว15-95 เซนติเมตร ปลายใบแหลมหรือเรียวแหลม โคนใบสอบเข้าสีเขียว ไม่มีขน แผ่นใบด้านบนสีเขียวหรือตรงกลางใบมีแถบยาวสีแดงแกมน้ำตาล เมื่อโตสีจะจาง กาบที่โคนต้นสีเขียวแกมแดงเรื่อ ๆ หรือสีเขียวทั้งแผ่น ผิวใบด้านล่างนุ่ม ไม่มีขน ก้านใบเป็นร่อง ก้านใบตอนล่างเป็นกาบหุ้มลำต้น เรียงซ้อนกัน ลิ้นใบสั้น ปลายแถบตรง ช่อดอก รูปทรงกระบอก ขนาดกว้าง 3.5-9 เซนติเมตร ยาว 10-20 เซนติเมตร ใบประดับชั้นล่างสีเขียว ชั้นบนส่วนปลายมีสีชมพูเข้มกว่าส่วนโคนที่มีสีค่อย ๆ จาง จนเป็นสีขาว กลีบดอก มี 3 กลีบ รูปเรียวยาวมักม้วนกัน ยาว 3-4 เซนติเมตร สีขาว เกสรเพศผู้ ส่วนที่เป็นกลีบ กลีบบน มี 2 กลีบ สีขาว กลีบล่างเป็นกลีบปาก ขนาดกว้าง 1.4-1.8 เซนติเมตร ยาว 1.5-2.5 เซนติเมตร พื้นสีขาว แถบกลางสีเหลือง อับเรณูยาว มีเดือยแคบ [1, 2]
นิเวศวิทยา
แหล่งกำเนิดในอินเดีย พม่า เวียดนาม ไทย กัมพูชา สุมาตรา ชวา โมลุกกะ เจริญได้ดีในดินร่วนปนทราย และงอกงามดีในช่วงฤดูฝน [1, 2]
สรรพคุณ
เหง้าหรือหัวกินเป็นยารักษาแผลในลำไส้ เจริญอาหาร ขับลม ระงับเชื้อ รักษาโรคผิวหนัง เป็นยาบำรุง ขับปัสสาวะ บรรเทาอาการ ท้องขึ้น ทำให้ผายลม และรักษา ไข้เหลือง [3]

องค์ประกอบทางเคมี
เหง้าสดเมื่อนำมาสกัดน้ำมันหอมระเหยโดยการต้มกลั่น (hydrodistillation) ได้น้ำมันหอมระเหยร้อยละ 0.16 (สนใจรายละเอียด GC Chromatogram ติดต่อที่ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ฝ่ายเภสัชและผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ)
ประโยชน์
ใช้เป็นเสน่ห์เมตตามหานิยมดีนัก ว่านขมิ้นขาวชนิดนี้ไม่ใช่ขมิ้นขาวกินกับปลาร้า และไม่ใช่ชนิดที่เรียกว่าว่านดอกทอง ว่านนี้เป็นว่านคงกระพันชาตรีได้ด้วย

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Aeschynanthus Hildebrandii Hemsl.

ชื่อวงศ์ : GESNERIACEAE

ชื่ออื่นๆ : เอื้องหงอนไก่ , ไก่แดง
ลักษณะ :
เป็นพืชอิงอาศัยหรือกาฝาก ใบ เป็นใบเดี่ยว รูปหอก หรือรูปรี แผ่นใบหนาอวบน้ำ โคนใบแคบหรือมน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบหรือหยักเล็กน้อย ดอก ว่านไก่แดง ออกเป็นดอกเดี่ยว และออกเป็นกระจุกที่ปลายยอด หรือที่ง่ามใบดอกของว่านไก่แดง มีลักษณะเป็นหลอดโค้ง โคนดอกเล็ก ส่วนปลายดอกแยกออกเป็นแฉก กลีบดอกเป็นสีแดงสด

การกระจายพันธุ์ : พบมากในบริเวณพื้นที่ป่าดิบเขา ออกดอกช่วง เดือนสิงหาคม – พฤศจิกายน พฤษภาคม-กันยายน
สรรพคุณของ ว่านไก่แดง : หัวใต้ดินสด ใช้ผสมรวมกับเหง้าเปราะหอม ตำหยาบๆ ห่อผ้าสุมหัวเด็ก แก้หวัดคัดจมูก และกินเป็นยาขับลม

ประโยชน์ :
ปลูกเป็นไม้ประดับ

ข้อมูลจาก : หนังสือพรรณไม้เมืองไทย พืชสมุนไพร1

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ว่านกวักเงิน และหัว ลำต้น เป็นลำและ ชูตั้งคล้ายกับ ว่านกวักทางลาย เป็นปล้องคล้ายต้นอ้อย แต่ปล้องของว่านกวักเงินจะ ถี่กว่าและสั้นกว่า อีกทั้งรากก็มีขนาดใหญ่กว่าด้วย
ใบ ก้านใบสั้น ของว่านกวักเงิน และใบหนา หน้าใบมีพื้นสีขาวจางๆ อยู่บนใบที่มีสีเขียวเข้ม มีรอยประสีขาวอยู่ทั่วแผ่นใบ
ดอกของ ว่านกวักเงิน คล้ายดอกจำปีออกตรงโคนกาบ ที่ยอดของต้นเขียว บานเพียงเล็กน้อย แล้วก็หุบเหมือนเดิม
สรรพคุณ ว่านกวักเงิน
สรรคุณ ของว่านกวักเงิน ชื่อก็บอกอยู่แล้วว่าเป็นมงคล กวักเงินเข้าบ้าน กวักเงินเข้าร้าน หากท่านใด ปลูกไว้ในบ้านแล้ว ด้วยอิทธิฤทธิ์ของว่านกวักเงิน จะดลบันดาลให้บ้านนั้นมีแต่โชคลาภ อยู่เย็นเป็นสุข ราบรื่นในสิ่งทั้งปวง อีกทั้งเป็นที่รักใคร่แก่ผู้มาเยือน หากว่าตั้งว่านนี่อยู่หน้าร้าน ไม่ว่าจะเป็นร้านขายของ ร้านเสริมสวย ร้านขายอาหารตามสั่ง หรืออื่นๆก็ได้ ที่เป็นการค้าขาย และให้บริการ จะดีอย่างมากเหมาะสมที่สุด และท่านจะซื้อมา ขายคล่อง คิดสิ่งใดจักสมหวังดั่งใจนึก
ยังไม่พอ สำหรับสรรพคุณ ของว่านกวักเงิน ยังมีเรื่องคงกระพันชาตรีอีกด้วย แต่ก่อนกิน ให้เสกด้วยพระคาถา” นะโมพุทธายะ” ท่อง ๓ จบ เป็นว่านเสี่ยงทาย ที่นิยมถึงปัจจุบัน ทรงต้นว่านกวักเงินทรงสวยงาม ยิ่งต้นทีเจริญๆ แล้วยิ่งสวยมากทีเดียว

วิธีปลูก ว่านกวักเงิน
ว่านนางกวัก ขยายพันธ์ด้วย การแยกหน่อ ดินที่ใช้ ต้องเป็นดินร่วนปนทราย ผสมในพืชผุพัง เปลือกถั่ว หญ้าสับแห้ง ฟางข้าว คลุกเคล้าเพื่อเป็นดินปลูก และต้องใช้กระถางสวยๆ จะช่วยเสริมต้นว่านกวักให้เด่นงามยิ่งขึ้น และปลูกใหม่ต้องระวังโดยให้ถูกแดดเพียงรำไรๆไปก่อน จนกว่าจะทรงตัวได้ หัวใจของการปลูกว่านด้วยหน่อในกระถาง คือทางระบายน้ำนั้นสำคัญมาก เพราะจะต้องมีเป็นอันดับแรก โดยรดน้ำพอดิน แต่พอเปียกเท่านั้น ควรรดน้ำในช่วงเย็น อาทิตย์ลับฟ้าไปแล้ว คาถาสวดใช้”นะโมพุทธายะ” ๓ จบ เพื่อความ ขลังและศักดิ์สิทธิ์ของ ว่านกวักเงิน

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
กลิ้งกลางดง
ลักษณะ: เป็นไม้วงศ์กลอย ต้นเป็นเถาเลื้อย มีหัวออกตามข้อของเถารอบๆ หัวมีปุ่ม เล็กๆ ขรุขระอยู่ทั่ว บางตอนก็บุ๋มเข้าไปรอยขรุขระนี้จะเป็นกระขาวๆ
ประโยชน์: กินแก้ผี ทาแก้ผีโดยใช้หัวฝนเข้าด้วยกันกับน้ำซาวข้าว ทาแก้เจ็บเอว หากนำติดตัวหรือกินเข้าไป จะทำให้เนื้อหนังอยู่ยงอีกประการหนึ่ง
วิธีปลูก: ชอบขึ้นในที่ซึ่งมีใบไม้ผุๆ แล้วจะงอกเลื้อยไปห่างออกไปเรื่อยๆเนื่องจาก หัวออกตามข้อ และนอนอยู่กับพื้นดิน ชาวบ้านจึงเรียกกันว่าว่านกลิ้งกลางดง หากจะนำมาปลูกในบ้าน ควรทำร้านให้เกาะ

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ชื่อทางวิทยาศาสตร์ : Curcma sp.
วงศ์ขิง : Zingiberceae
ชื่อเรียกอื่นๆ : ว่านนางวันทองห้ามทัพ
ลักษณะว่านกระบี่ทอง
ต้น และหัว เป็นพันธ์ไม้ล้มลุก มีลักษณะเป็นแง่ง หรือเหง้า เนื้อด้านในมีสีเหลือง กลิ่นหอม ว่านมีขนาดเล็ก แต่ยาวติดกันเป็นแผง มีลักษณะคล้าย ว่านหนุมานยกทัพ เมื่อแตกออกมาใหม่ๆ ปลายหัวว่าน มีสีเขียวเข้ม หัวแก่ จะมีสีเหลืองตลอดและปลายหัวจะเป็นสีขาว เนื้อในหัวสีเหลืองอ่อน
สรรพคุณ ว่านกระบี่ทอง
๑ อมแก้แผลในปาก
๒ อม แก้เจ็บคอ หวัดลงคอ แก้ลิ้นแตก ปากเปื่อย
๓ แก้ริดสีดวงจมูก คอตีบ แผลในจมูก
๔ ใช้เพื่อคงกระพันชาตรี แก้อาถรรพ์ หรือ ถอนอาคม จากฝ่ายตรงข้าม
๕ นำว่านไปแช่ศาสตาวุธ ก่อนออกศึก เชื่อกันว่า สามารถทำลายล้าง ความอยู่ยง คงกระพันของฝ่ายตรงข้ามได้
ว่านกระบี่ทองนี้ ต้องยกย่องว่า สรรพคุณหลากหลายมาก ทั้งรักษาโรคภัย หรือ ความคงกระพันชาตรี นับว่าสุดยอดอีกว่าน อีกหนึ่งว่านครับ

วิธีปลูก ว่านกระบี่ทอง
ขยายพันธ์ด้วย วิธีแยกเหง้า หรือแยกหน่อ ที่เกิดออกมาใหม่ หากท่านปลูกในแปลง ควรฝังหัวว่าน ให้ระยะห่างกัน อย่าให้มีระยะติดกันมากไป เพื่อจะได้หัวว่านที่มีลักษณะ สวยงาม เมื่อว่าน โตขึ้นจะได้จะไม่ได้แย่งอาหารกัน
ปลูกใน ดินร่วนปนทราย รดน้ำแล้วเสกด้วย พระคาถา”นะโมพุทธายะ” ท่อง ๓ จบ เพื่อความศักดิ์สิทธิ์ครับ

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ชื่อวิทยาศาสตร์ Boesenbergia cf. rotunda (L.) Mansf.
วงศ์ ZINGIBERACEAE
ชื่ออื่นๆ กระชายป่า
ลักษณะทั่วไป
เป็นพืชล้มลุก มีเหง้าใต้ดิน รูปร่างกลมแกมรี สีน้ำตาล รากเรียวยาว อวบน้ำ ออกเป็นกระจุก เนื้อในของรากมีสีเหลืองแกมส้ม กลิ่นหอมเฉพาะตัว ส่วนบนดินสูง 30-80 เซนติเมตร ใบเดี่ยว รูปรีแกมใบหอก ปลายใบแหลม โคนใบสอบ ด้านล่างนุ่ม มีขนยาวล้ม ก้านใบเป็นร่อง มีลิ้นใบบางใสที่ส่วนบนของกาบใบ โคนกาบและหลังใบมีสีแดงเรื่อๆ ดอกช่อ ยื่นยาวโผล่กลางยอดระหว่างกาบใบ โผล่เฉพาะส่วนของกลีบดอกและ ส่วนปลายของใบประดับ มีใบประดับหุ้มช่อดอก กลีบเลี้ยงโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 3 หยัก สั้นๆ บางใส กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดยาว สีชมพูอ่อน ที่ปลายมี 3 กลีบ กลีบบน มี 1 กลีบ รูปใบหอกแกมขอบขนาน ปลายแหลม สีชมพูอ่อน-ชมพู กลีบล่างมี 2 กลีบ อยู่ใต้กลีบปาก รูปขอบขนานแกมใบหอก ปลายแหลม สีชมพูอ่อน เกสรเพศผู้ ส่วนที่เป็นกลีบอยู่บนปลายหลอดกลีบดอก มี 3 หยักแยกกัน หยักบนมี 2 หยัก ขนาดเท่ากัน รูปไข่กลับ ปลายกลม สีชมพูอ่อน ส่วนหยักล่างหรือกลีบปากอยู่ด้านล่าง มี 1 หยัก ขนาดใหญ่คล้ายรูปไข่กลับ กลางกลีบโค้งคล้ายท้องเรือ ตอนปลายแผ่ขยายกว้าง ขอบเป็นลอน พื้นสีชมพูมีสีแดงแต้มชมพูเข้ม ริมขอบปากเป็นลอนเล็กน้อย ก้านเกสรสั้น โค้งเล็กน้อย เกสรเพศเมีย เกสรรูปคล้ายสามเหลี่ยมหัวกลับ สีขาวแกมชมพูอ่อน ที่โคนก้านเกสร มีต่อม 2 ต่อม รูปเรียวยาว
การปลูก
ปลูกในดินแดงร่วนหรือดินลูกรังที่ระบายน้ำได้ดี ปลูกโดยให้หัวว่านโผล่พ้นดิน อย่ารดน้ำจนแฉะ เพราะจะทำให้หัวว่านฝ่อ
การขยายพันธุ์
ขยายพันธุ์โดยการแยกหน่อ
ความเป็นมงคล
ใช้แก้การถูกกระทำจากคุณไสย หรือนำมาใช้ในทางอยู่ยงคงกระพันชาตรี
สรรพคุณทางยา
ใช้หัวตากแห้งบดให้ละเอียดละลายกับน้ำผึ้งหรือปั้นเป็นลูกกลอนก็ได้ กินประจำก่อนอาหารเช้าเย็น แก้โรคภัยไข้เจ็บ ร่างกายแข็งแรง เป็นยาอายุวัฒนะ และเป็นยาบำรุงความกำหนัด

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
เสน่ห์ เมตตา มหานิยม

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
วิธีดูว่านอย่างง่าย ๆ
โดยทั่วไปแล้ว บรรดานักนิยมว่านทั้งหลาย
ส่วนมากมักจะเห็นแต่ลักษณะเดียวคือ
เห็นแต่ใบ, ก้านใบ, ลำต้น, สีต่าง ๆ ที่ปรากฏบนใบ
ตลอดจนลายทั้งหน้าใบและหลังใบประการหนึ่ง
อีกประการหนึ่งก็คือ เห็นแต่หัว คือเห็นหัวว่านวางเป็นกอง ๆ
แต่ไม่มีโอกาสได้เห็นต้น เพราะหัวว่านที่เขานำมาขายนั้น
ได้ตัดต้นทิ้งเสียแล้ว ดังนั้นโอกาสที่จะเห็นต้นและใบก็หมดไป
ฉะนี้แลจึ่งว่า เห็นหัวไม่เห็นใบอีกประการหนึ่ง
ในบรรดานักเลงว่านที่เยี่ยมเยียนไปมาหาสู่กันนั้น
ส่วนมากก็มักจะได้ชม ต้น, ใบ อยู่ในกระถางส่วย ๆ
ก็ได้แต่ฮือฮา อือออ กันไปตามประสา
ยากนักที่จะรักจะชอบกันถึงขนาดถอนต้นให้ดูหัวว่าน
สาเหตุนี้เอง เป็นเหตุให้ชื่อของว่านบางต้นผิดเพี้ยนไปจากชื่อเดิม
บางทีมาคราวหนึ่งเรียกชื่ออย่างหนึ่ง บางทีก็เรียกชื่ออีกอย่างหนึ่ง
เมื่อพบไม้ต้นเดียวกันในปีต่อไป ทำความสับสนและไม่แน่ใจให้
กับนักเลงว่านหน้าใหม่ ๆ เป็นอันมาก
แม้แต่เกจิอาจารย์บางท่านก็ยังบ่นอยู่เสมอ
ส่วนมากใบว่านจะเขียว ๆ เหมือนกันหมด
แต่ก็มีสิ่งอันควรแก่การสังเกต คือการดูลักษณะใบดังนี้
๑. ใบดั่งใบโพธิ์ ได้แก่ว่านเสน่ห์จันทน์แดง, -ขาว, -เขียว ฯลฯ
หรืออื่น ๆ ที่มีใบลักษณะเช่นกัน
๒. ลักษณะใบดั่งใบพลับพลึง แต่มีขนาดเล็กกว่า เช่น ว่านแร้งคอดำ เป็นต้น
๓. ลักษณะใบดั่งใบหอก บางต้นก็ใบเรียวเล็ก บางต้นก็ปลายแหลม
ที่ใบบาง, อ่อน,หักกลางใบก็มี และที่กระดูกกลางใบแข็ง
ชูใบแข็งตลอดก็มี
๔. ลักษณะใบดั่งใบข้าว ยาวเรียวตลอดใบ มีทั้งอย่างก้านสั้นและก้านยาว
เป็นที่สังเกตได้ชัด ใบยาวพวกนี้มีใบแบนเรียบตลอดใบ
เช่น ว่านหางช้าง เป็นต้น
๕. ลักษณะใบดั่งใบบอน บางทีก็มีขนาดใหญ่กว่า
บางทีก็มีขนาดเล็กกว่า บางทีก็มีใบสีเขียวจัด บางทีก็มีสีคล้ำ
เช่น ว่านสิงหโมรา ซึ่งมีสีของใบออกไปทางม่วงคล้ำ
และมีขนาดของใบใหญ่โตมโหฬารมาก
๖. ลักษณะใบดั่งใบขนุน ว่านประเภทนี้ส่วนมากกระดูกกลางใบ
มักจะมองเห็นได้ชัด และมักจะมีสีแดงเป็นประ
เป็นแต้มที่ใบมองเห็นได้ชัดเจน ก้านใบมักจะแข็ง เช่น ว่านนกคุ่ม
ว่าด้วยลักษณะหัวพอสังเขป
๑. หัวเหมือนหัวขิง ว่านชนิดนี้มีทั้งหัวขนาดเล็กและขนาดใหญ่
บางทีก็ซ้อนเป็นแผงหลาย ๆ ชั้น อย่างว่านห้าร้อยนาง เป็นต้น
บางทีก็เป็นแง่งเดี่ยว ๆ แต่มีขนาดใหญ่โตมโหฬาร เช่น ขมิ้นอ้อย เป็นต้น
๒.หัวเหมือนหอมใหญ่ เช่น ว่านแร้งคอดำ และว่านสี่ทิศ เป็นต้น
๓.หัวดั่งหอมแดง เช่น ว่านพญาลิ้นงู และว่านหอมแดง ว่านแสนพันล้อม เป็นต้น
๔.หัวเป็นรากดั่งหัวกระชาย เช่น ว่ารกระชายดำ, ว่านกระชายแดง
นั้นก็มีหัวคล้ายกระชายดำ แต่มีตุ้มกลมตอนปลายทุกอัน
๕.หัวยาวดั่งรากหญ้าคา ที่หัวจะมีลายเป็นข้อ ๆ
พอมองเห็นแต่ละหัว จะแยกเดี่ยวไม่ติดกันเป็นแผง
เช่น ว่านปัดตลอด และว่านดินสอฤาษี เป็นต้น
วิธีดูลักษณะหัวว่านนี้ กล่าวแต่พอสังเขป
ผู้ที่สนใจควรติดตามดูจากของจริง และหมั่นดู
รูปเปรียบเทียบกันบ่อย ๆ ก็จะมีความชำนาญ

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ลักษณะ ใบคล้ายใบขมิ้น แต่มีขนาดใหญ่กว่าเล็กน้อย
ร่องกลางใบมีแถบสีแดงช้ำ ๆ กาบใบที่หุ้มต้นก็มีสีเช่นเดียวกัน
หัวว่านเป็นข้อ ๆ คล้ายว่านดินสดฤาษี เนื้อในหัวมีสีขาว
ดอกมีสีเหลือง รูปของดอกมีสัณฐานดั่งดอกจำปี รากคล้ายรากหญ้าคา
เส้นรากใหญ่แข็งเลื้อยไปได้ไกลจากลำต้น ว่านนี้มักจะขึ้นรวมกัน
เป็นกอเป็นกลุ่ม

ประโยชน์ มีประโยชน์เฉพาะผู้ที่สนใจในกามคุณ
แลฝักใฝ่ในเชิงโลกีย์วิสัยเท่านั้น จัดว่าเป็นว่านต้องห้ามชนิดหนึ่ง
ที่ไม่ควรปลูกไว้ในบ้าน เพราะจะทำให้ร่านในกามราคะ
เมื่อถึงคราว่านนี้ออกดอกและส่งกลิ่นออกมากระตุ้น
อารมณ์ทางเพศอย่างรุนแรง ผู้ใดได้สูดกลิ่นของดอกว่าน
ก็จะงุ่นง่านไปตามแรงอารมณ์ใคร่ที่คุกรุ่นอยู่ภายในอก
จึงไม่ควรมีว่านนี้ไว้ในรั้วบ้าน แต่ถ้าผู้ใดใผ่ใจที่จะมีไว้เพื่อการศึกษา
ก็จงระวัง คอยเด็ดดอกทิ้งเสียแต่เนิ่น ๆ จะเป็นการป้องกันที่ดีที่สุด
อนึ่ง ว่านนี้มีคุณภาพทั้งต้น ไม่ว่าจะเป็นส่วนใดของต้นก็ตาม
แม้แต่น้ำที่รดผ่านว่านนี้ก็จะมีแรงไม่น้อย
มีหมู่บ้านหนึ่ง อยู่ในเขตจังหวัดตาก ไม่ไกลจากตัวเมืองเท่าใดนัก
มีหมู่ว่านดอกทองขึ้นเป็นกลุ่มใหญ่อยู่ริมน้ำเหนือหมู่บ้านนั้น
เมื่อถึงคราว่านออกดอก คนในหมู่บ้านนั้นลงมาอาบน้ำ
ที่ริมห้วยทั้งหมู่บ้าน บางทีก็ดื่มกินน้ำเข้าไปด้วย ผลที่ออกมาก็คือ
คนในหมู่บ้านนี้นิยมลักธิสหประเวณี คือผัวคนนั้นขึ้นบ้านคนนี้
ผัวบ้านนี้ไปขึ้นบ้านโน้น สับเปลี่ยนเวียนกันอย่างเป็น
ของธรรมดาที่สุด แต่หมู่บ้านนี้จะไม่สนใจคนแปลกหน้า
นอกหมู่บ้านเลย เขาใช้ระบบเวียนเทียนกันเองอย่างนี้มาตลอดเวลา
นี่คืออิทธิพลของว่านดอกทองของจริงจากในป่าตามธรรมชาติ
วิธีปลูกเลี้ยง เนื่องจากไม่ควรปลูกเลี้ยง ก็เลยไม่ขอแนะนำวิธีการใด ๆ
ทั้งสิ้น เพราะเป็นว่านต้องห้าม.

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ลักษณะ ต้นและใบคล้ายขมิ้น มีกลีบใบขาวนิดๆ หัวเป็น
แง่งเล็กๆ เรียงตัวซ้อนกันหนาหลายชั้นยิ่งกว่าว่านธรรมดา
ซ้อนขึ้นไปหลายชั้นและแผ่ตัวคล้ายดั่งรูปพัด เรียงตัวกันเป็น
ปึกๆเป็นที่สังเกตเห็นได้ง่าย
ประโยชน์ ใช้ในทางเมตตามหานิยม โดยเอาหัวว่านหรือดอก
ของว่านนี้ไปแช่น้ำมันจันทน์อย่างดี หรือจะใช้บดให้ละเอียด
แล้วไปผสมกับสีผึ้งทาปาก เจริญเมตตามหานิยม คนชมคน
รักมากมายเพราะหลงใหลในคำพูด เหมาะสำหรับนักขาย
ทั้งหลายจะนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์แก่ตนเอง เมื่อจะใช้นั้น
ให้เสกด้วยพระคาถา ๓ คาบเสมอไปอย่าลืมได้
พระคาถามีดั่งนี้ คือ พุทธะ สังมิ ภคินี ลองใช้ดูเถิด จักเห็น
ผลทันตาแล
อนึ่ง ว่านนี้ยังใช้ทางคงกระพันชาตรีอีกด้วย โดยนำไปผสม
กับว่านอื่นๆ ต้มน้ำอาบในวันเพ็ญเดือน ๓ หรือเดือน ๕ ดี
นักแล หัวว่านหากจะนำติดตัวไปไหนมาไหนด้วย ก็จะช่วย
คุ้มภยันตรายทั้งมวลด้วยเป็นเสมือนกำแพงแก้วป้องภัย
ตลอดเวลา บุรุษเพศพึงมีไว้ประจำตนทุกท่าน จะช่วยให้มี
นางเคียงข้างในชั่วชีวิตถึง ๕๐๐ นาง ท่านที่อ้างว้างมานาน
หากจะลองใช้ดูบ้างก็จะหายเหงาหงอย เพราะมีคนคอยเคียง
ข้างดั่งหัวว่านนั้นแล
สรรพคุณทางยา หัวว่านใช้ฝนกับน้ำซาวข้าวกินแก้ยาเบื่อ
แก้พิษเมาอันเกิดจากกินสิ่งที่เป็นพิษเป็นโทษเข้าไปใน
ร่างกาย น้ำยาว่านจะสามารถถอนพิษยาสั่ง,ยาเบื่อ ,ยาพิษ
ฯลฯ ได้ทุกสิ่งฉะนั้น ควรมีไว้ประจำบ้านประจำตัวอย่าได้ขาด
วิธีปลูก ใช้ทรายสองส่วน ดินเบา(ใบไม้ผุก็ได้) หนึ่งส่วน
ผสมให้เข้ากันดี แล้วใช้ดินกลบหัวว่านแต่พอตั้งได้
อย่ารดน้ำให้โชกชุ่มจนเกินสมควร ควรจะกะให้โกรกหายไป
เลยจะดียิ่ง ก่อนรดน้ำควรเสกน้ำด้วย “ นะโมพุทธายะ “
สามจบทุกครั้ง (วันละหนึ่งหนก็เพียงพอ) จะทำให้เพิ่มความ
ศักดิ์สิทธิ์ยิ่งขึ้น
วันที่ควรปลูกและเดือนที่เหมาะสม วันอาทิตย์ แลวันอังคาร
เป็นดีที่สุด เดือนควรจะเป็นเดือน ๔ เดือน ๖ ฤาเดือน ๘
วันและเดือนที่ควรกู้ว่าน วันอังคารแลวันศุกร์ เพราะเป็น
วันที่เหมาะสมกับว่านอันเป็นเมตตามหานิยมนี้มาก
แม้กระทั่งไปซื้อหาว่านนี้มาใช้การก็ควรที่จะเลือกเอาวันทั้ง
สองดังกล่าว จะได้ของดีมีคุณค่าไว้ใช้เดือน ๑๒ หรือเดือน
อ้ายข้างขึ้น เป็นช่วงเวลาที่ควรทำพิธีขุดว่าน เพื่อเอาหัวว่าน
มาใช้การต่อไป
พิธีการขุดอย่างมโหฬาร หากประสงค์จะได้นางไว้เคียงข้าง
พึงกระทำพิธีดั่งนี้เถิด มิช้าจักเห็นผลแล ท่านให้เอาเครื่อง
บัตรพลี (บัตรพลี คือ กระทงที่ทำด้วยกาบกล้วยสำหรับใส่
เครื่องสังเวย) อันประกอบด้วย
๑.กระทงสามมุมทำด้วยกาบกล้วย (เรียกว่าบัตรคางหมู)
๒.หมากพลูสามคำใส่ลงไปในกระทง
๓.เบี้ยจั่น ๓ เบี้ย
๔.กุ่งพล่า ปลายำ ปลาช่อนต้ม หมูต้ม(อย่างใดอย่างหนึ่ง
เอาเพียงอย่างเดียว)
จุดธูปหนึ่งดอกบูชาเจ้าที่และเจ้าของว่าน (คือต้นว่านนั้นเอง)
ถวายเครื่องบัตรพลี เมื่อธูปหมดดอกจึงทำการขุด ก่อนจะขุด
ให้เอาน้ำมาหนึ่งขัน เสกด้วยพระคาถาพระเจ้าห้าพระองค์
๗ คาบ “นะโมพุทธายะ “ แล้วประพรมน้ำมนต์ให้ทั่วต้น
ราดลงไปที่โคนต้น ต่อจากนั้นก็ ขุดหัวว่านขึ้นมา ทำความ
สะอาดตั้งไว้ในที่อันควร เป็นอันเสร็จพิธีการ
ว่านห้าร้อยนางนี้เป็นว่านสำคัญอยู่ในชุดที่ใช้กับน้ำมันว่าน
มหาเสน่ห์ อันประกอบไปด้วย
๑.ว่านเสน่ห์จันทน์ ๒.ว่านสาวหลง ๓.ว่านห้าร้อยนาง
๔.เครือสาวหลง ๕.ว่านจูงนาง ๖.ว่านกระแจะจันทน์
๗.ว่านเทพรัญจวน ๘.ว่านมหาเสน่ห์ และ ๙.ว่านช้างผสม
โขลงหรือพญาเทครัว

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ลักษณะ : หัวเหมือนหน่อไม้เมื่อแรกแทงหน่อ แต่มีการหุ้มแบบหน่อไม้ หัวเหมือนหัวหอมมีสีเขียวสด ใบมีสีเขียน ยาวเรียวดั่งในแขวกน้ำหรือในว่านน้ำแต่ขนาดเล็กกว่า มองดูดคล้ายกับใบข้าว กาบแต่ละใบจะหลุดไปเมื่อว่านขยายตัวเต็มที่และได้ฤดูออกดอก ดอกสีเขียวแก่ปากดอกมีหยักตั้งขึ้น เล็กน้อยเป็นสีขาวสลับด้วยลายสีม่วงเป็นขีด ๆ ก้านช่อดอกจะตั้งตรง ช่อหนึ่งมีหลายดอกแต่ละดอกจะบานจากกล่างขึ้นบน ขยายพันธุ์โดยการแยกหน่อ ซึ่งหน่อจะแทงออกมาตามข้อ
ประโยชน์ : ด้านเมตตามหานิยม เข้าสมาคมได้ทุกแห่ง เกิดความดีมีชัยชนะทำค้าขายได้ลาภผลสมปรารถนา หากประสงค์จะให้เกิดเสน่ห์ทางชู้สาวให้เขียนชื่อผู้ที่เราหลงรักเรายิ่งนักแล (พระอาจารย์ท่านสาปแช่งไว้แรงนักหนา สำหรับผู้คิดมิชอบ ได้เขามาแล้วมิเลี้ยงดูจะมีอันเป็นไปทันตาเห็น) สรรพคุณทางยา หากตำให้ละเอียดผสมกับน้ำปูนใสหรือน้ำซาวข้าว พวกฝีหัวเดียวชะงัดยิ่งนัก ท่านหญิงที่เป็นฝีที่หัวนม จะสามารถใช้ว่านนี้ได้เป็นอย่าดี
วิธีปลูก : แยกหน่อปลูก คล้าย ๆ กล้วยไม้สกุลหวาย โดยแยกหน่อท้ายสุดนำไปปลูก หากระถางดินขนาดใหญ่กว่าหัวว่านสักสามเท่านำทราย,ถ่าน, ใบไม้ผุ ,อิฐ หินละเอียดใส่ลงไปครึ่งกระถางแล้วนำหัวว่านวางลง โดยทรายรอบ ๆ หัวว่านพอตั้งอยู่ได้ระวังอย่าให้น้ำขังแฉะ วางไว้ในที่ร่มรำไรว่านจะงอกงามดี
หรือ...................................................
ว่านช้างผสมโขลง (พญาเทครัว)
ลักษณะ ต้นว่านเป็นหัวเหมือนดั่งหน่อไม้แรกแทงหน่อ
แต่ไม่มีก้านหุ้มแบบหน่อไม้ หัวเหมือนหัวหอม สีของหัว
มีสีเขียวสด ใบมีสีเขียวอ่อน ยาวเรียวดั่งใบแขวกน้ำหรือ
ใบว่านน้ำ มีขนาดเล็กกว่าเล็กน้อย มองดูก็คล้ายกับใบข้าว
กาบใบแต่ละใบจะหลุดหล่นไปเมื่อว่านขยายตัวเต็มที่ และได้
ฤดูออกดอก ดอกจะมีสีเขียวแก่ ปากดอกมีหยักตั้งขึ้น
เล็กน้อย เป็นสีขาวสลับด้วยลายสีม่วงเป็นขีดๆ ก้านช่อดอก
ตั้งตรง ช่อหนึ่งมีหลายดอก และแต่ละดอกจะบานจากล่าง
ไปหาบนตามลำดับ การขยายพันธุ์ กระทำโดยการแยกหน่อ
ไปปลูก ซึ่งหน่อนี้จะแทงออกตามข้อของหัวว่านด้วยการ
แตกตัวไปทางข้างๆ
คุณานุภาพ ชิ้นว่านหรือหัวว่าน ใช้ติดตัวเป็นเสน่ห์เมตตา
มหานิยม เข้าสมาคมได้ทุกหนทุกแห่ง และจะไปทำ
กิจกรรมใดๆ ก็มักจะได้รับผลสำเร็จ เกิดความดี มีชัยชนะ
ทุกสถานทำมาค้าขายได้ลาภผลสมดังปรารถนาแล
หากจะทำให้เกิดเสน่ห์ทางนักเลงชู้สาว ท่านให้เขียนชื่อของ
ผู้ที่เราจะไปติดต่อลงในชิ้นว่าน แล้วเอามาตำให้ละเอียด
โรยใส่ให้ผู้นั้นกิน จะทำให้หลงรักยิ่งนักแล
แต่อาจารย์ท่านสาปแช่งไว้แรงนักหนาสำหรับผู้ที่คิดทุจริต
มิชอบมิควร หรือได้เข้ามามิเลี้ยงดู จักมีอันเป็นไปทันตาเห็น
ชิ้นว่านนี้หากตำให้ละเอียดแล้วละลายผงว่านลงไปในตุ่มน้ำ
บ้านใดบ้านหนึ่ง ท่านว่าคนทั้งบ้านจะชอบใจและรักเราทั้ง
บ้าน ทำการทั้งหลายเอาใจเรายิ่งนัก จงสังเกตก่อนที่จะโรย
ผงว่านและหลังจากโรยแล้วคนที่มิชอบก็จะนอบน้อมมาสู่เรา
แต่พระอาจารย์เจ้าท่านให้เขียนชื่อตัวเราลงไปในชิ้นว่าน
และจึงจะกระทำการหากมีใจสุจริตจะเกิดผลทันตา
ถ้าปลูกว่านนี้ไว้ในบ้าน จะเป็นมหานิยมต่อครอบครัวผู้นั้น
ถ้าว่านออกดอกเมื่อใดจะเกิดลาภผลมาสู่ตนเองและครอบครัว
เนื่องจากเป็นว่านเสี่ยงทายชนิดหนึ่ง พึ่งอธิษฐานเอาตามใจ
ชอบเถิด สมปรารถนาเมื่อใดอย่าลืมแก้บนตามที่กล่าวไว้
หากบ้านใดปลูกไว้ในบ้านจะไปอยู่ ณ ที่ใด เพื่อนบ้านก็จะ
ไปมาหาสู่เสมอทั้งช่วยดูแลสารทุกข์สุกดิบมิให้อนาทรร้อน
ใจเลย
สรรพคุณทางยา หัวว่านหรือชิ้นว่านหากตำให้ละเอียดแล้ว
ผสมกับน้ำปูนใส หรือน้ำซาวเข้าพอกฝีหัวเดียวชะงัดยิ่งนัก
หญิงใดเป็นฝีที่นมทั้งสองข้าง หากใช้ว่านนี้พอกไว้ฝีจะแห้ง
เหือดในไม่ช้า และใช้แก้ฝีได้ทุกชนิด
วิธีการปลูก ใช้หน่อแยกปลูก โดยดึงหน่อให้แยกจากต้นเดิม
แล้วหากกระถางดินขนาดใหญ่กว่าหัวว่านสามเท่า
เอาดินร่วนปนทรายหรือปนหินเล็กๆ อิฐหักๆก็ได้ใส่ลงไป
เล็กน้อย เอามือรวบรากว่านใส่ลงไปในกระถางให้ลงลึกๆ
แล้วเอาดินที่เตรียมไว้กลบรากให้มิด แต่อย่าให้หน่อว่านฝัง
ลงไปในดินมากนัก ว่านจะเจริญงอกงามดี รดน้ำอย่าให้แฉะ
ให้อยู่ในที่ร่มรำไร เลี้ยงง่ายมาก และเจริญรวดเร็วยิ่งนัก
หากจะนำมาไว้ในห้องรับแขกหรือในห้องพระฤาห้องนอนก็
ได้ เมื่อเวลาใบงอกเต็มที่จะดูงามตา
ว่านชนิดนี้ใบจะเรียงขึ้นเป็นชั้นๆปลายใบเรียวโค้งลงนิดๆ
สีเขียวอ่อนของใบจะตัดกับสีของหัวว่านน่าชมยิ่ง
ใช้เป็นเครื่องประดับได้อย่างดีชนิดหนึ่ง และว่านนี้มีความ
ทรหดเป็นอย่างยิ่ง ทนต่อความแห้งแล้งแม้จะตั้งไว้เฉยๆ
ก็สามารถจะอยู่ได้อย่างสบาย

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ลักษณะ : หัวเหมือนหอม แต่มีขนาดใหญ่กว่า ใบเล็กยาว โคนใบมีสีน้ำตาลอมแดงเรื่อ ๆ พอสังเกตเห็น หัวเล็ก ๆ จะแตดหน่ออกมาจากหัวใหญ่และจะเจริญเติบโตขึ้นตามลำดับ สะดวกต่อการแยกไปปลูก หัวเมื่อแก่จะมีเยื่อสีน้ำตาลหุ้มโดยรอบ เนื้อในมีสีขาว
ประโยชน์ : ใช้กินเพื่ออยู่คง และกินเพื่อสมานธาตุทั้งปวง นำติดตัวด้วยจะให้เกิดมหานิยม เข้าที่ใดไม่มีคนรังเกียจ เจรจาค้าขายคนทั้งหลายจะงงงันคล้อยตามด้วยความยินดี ว่านนี้เหมาะแก่นักขายทั้งหลายควรมีไว้ติดตัว เพราะจะทำให้ลูกค้าตัดสินใจซื้ออย่างง่ายดาย
วิธีปลูก : พยายามหาดินที่ปราศจากมลทินมาเป็นเครื่องปลูก โดยใช้ดินกลางใจนา, ดินกลางทุ่ง, ดินที่เผาแล้ว ภาชนะที่ปลูกควรเป็นกระถางปากกว้างทรงเตี้ย เมื่อจะปลูกให้ฝ่าในหัวว่านตอนบนออกเล็กน้อย แล้ววางหัวว่านลงไป กลบดินแต่พอเสมอรอยปาด ไม่ช้าจะแทงใบขึ้นมาทันใจอย่างตั้งกระถางไว้ที่ต่ำ ๆควรตั้งไว้ในที่สูง เพื่อกันสัตว์เดินข้าม แม้แต่เด็กและผู้หญิงก็ไม่ควรให้กรายใกล้
หรือ.....................................................................
ลักษณะ หัวและใบคล้ายว่านสี่ทิศ แต่ใบมีสีแดงที่ก้าน
ที่หัวว่านตอนบนผิดกับว่านสี่ทิศเล็กน้อย เพราะหัวว่านจะโค้ง
ดั่งตะขอทุกหัว เปลือกนอกเป็นสีน้ำตาลไหม้ห่อหุ้มโดยรอบ
เนื้อในมีสีขาว มักจะขึ้นเป็นกอ ๆ แน่นขนัด
ประโยชน์ มีสรรพคุณทางมหานิยม ดลใจให้คนรักใคร่
มีเมตตาให้ในสิ่งที่เราต้องการร้องขอเหมือนดั่งโดน
มนต์สะกดฉะนั้น ควรมีไว้ติดตัวเข้าเจ้าเข้านาย
หากเกิดคดีความหรือโดนสอบสวนทวนความใด ๆ
ก็ตามที ท่านให้เอาหัวว่านนี้ติดตัวไปสู้ความ แม้นจะมี
ผิดสถานใดก็ย่อมจะเอาตัวรอดได้แล เนื่องจากพยาน
ทั้งหลายทั้งปวงอ้าปากมิออกแล
อนึ่ง หากจะเข้าประชุมเพื่อการใด แม้นจะต้องโต้เถียงหรือ
ชี้แจงความใด ๆ ก็ตาม ให้เอามือตบว่านในกระเป๋าแล้ว
เร่งแถลงเนื้อความเถิด เขาทั้งหลายจะเห็นด้วยในเหตุผลของท่าน
อย่างเป็นเอกฉันท์ (ห้ามกระทำในสิ่งที่เบียดเบียนผู้อื่น)
ดั่งต้องมนต์ขุนแผนฉะนั้นแล
สำหรับนักเลงเจ้าชู้นั้น หากมีหัวว่านนี้ไปมาหาสู่
ผู้หญิงที่ใฝ่ใจชอบ ท่านว่าจะโลมเลียมประการใด
ฝ่ายหญิงหากล้าที่จะทัดทานขัดขืนไม่ (อย่าประพฤติผิดศีลธรรมประเพณี)
แต่ต้องเป็นไปตามชอบตามควร
วิธีปลูก ชอบทรายผสมกับปุ๋ยคอก ใส่ดินเล็กน้อย
ใส่อิฐป่นหรือผงถ่านปนไปด้วย ใช้กระถางทรงเตี้ยปากกว้าง
จะได้หัวว่านมีปริมาณมากกว่าปกติ หากจัดรูระบายน้ำให้คล่อง ๆ
ต้องระวังอย่าให้หัวว่านมีน้ำขัง เพราะเน่าง่าย ตั้งไว้ในที่ร่มรำไร
อย่าให้โดนแดดมาก ใบจะเป็นอันตราย
น้ำที่จะรดเมื่อแรกปลูก ให้เสกด้วย “นะโมพุทธายะ”
ตามกำลังวันที่จะทำการนั้น
วันที่ควรปลูก ควรปลูกในวันศุกร์หรือวันอังคารข้างขึ้น
ของเดือน ๖ เป็นการเหมาะสมที่สุด ยิ่งได้ข้างขึ้นแก่ ๆ ยิ่งดี
เดือนที่ควรกู้ เดือน ๑๒ เป็นเดือนที่เหมาะ ควรขุดในวันอังคาร
หรือวันเสาร์ข้างแรม จะได้ของดีมีค่าไว้ใช้การ.

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ลักษณะ : มีต้นดั่งขมิ้นแต่ใบยาวเรียว และลำต้นสูงกว่าขมิ้น
ขนาดลำต้นเล็กกว่าขมิ้นนิดหน่วย หัวว่านเล็ก ๆ เป็นของอขึ้นด้านบน และสอดเกี่ยวพันกันอยู่ทั่วไป สีของหัวว่านมีสีขาว แต่เนื้อในเป็นสีเหลืองอ่อน
ประโยชน์ : ว่านชนิดนี้เป็นว่านแก้พิษเบื่อเมาได้ทุกชนิด ไม่ว่าพิษนั้น ๆ จะเกิดขึ้นจากอะไรก็ตมที ให้ใช้หัวหว่านฝนทาตัว หรือจะใช้แป้งผสมพอกตัวก็หายได้ทันใด หากถูกคุณถูกเสน่ห์ยาแฝดให้เอาส่านนี้ฝนทาตัว หรือจะให้ใช้แป้งผสมพอกตามก็หารเช่นกัน ถ้านำติดตัวไปด้วยหากสงสัยว่าจะถูกยาสั่งหรือโดนเบื่อเมา ท่านให้ฝานหัวว่านเป็นชิ้นเล็ก ๆ ใส่ลงไปในของที่จะกิน หากมีพิศว่านจะหมุนจี๋ ๆ หรือลอยขึ้น ๆ ลง ๆ ให้เห็นได้ชัดแปลว่ามีพิษแน่นอน ว่านขอทองนี้ยังมีอานุภาพทางเมตตามหานิยมอยู่ด้วยสมชื่อ
วิธีปลูก : ชองเครื่องปลูกที่เป็นดิน 2 ส่วน ทราย 8 ส่วน เพราะจะทำให้หัวหว่านออกหัวได้งอกงามมากหว่าดินธรรมดา หากมีกระเบื้องหรืออิฐป่นปนอยู่ด้วยจะดีมาก เมื่อปลูกครั้งแรกควรระวังอย่าให้หัวว่านจมดินหมดให้โผล่จากดินเล้กน้อย อย่ากดเครื่องปลูกให้แน่นจนเกินไป รดน้ำแต่พอควร น้ำที่รดให้เสกด้วย “นะโมพุทธายะ” สามคาบ จะทำให้เพิ่มคุณภาพยิ่งนัก

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Curcuma amada
ต้น : เป็นพรรณไม้ที่ลงหัว จัดอยู่ในจำพวกขิง และข่า หัวนั้นจะเป็นสีเหลืองเข้ม และมีกลิ่นหอม มีรสฝาด เป็นพรรณไม้ที่เจริญงอกงามในฤดูฝน และเหี่ยวร่วงโรยในฤดูหนาว แต่หัวยังคงสดชื่นอยู่ใต้ดิน
ใบ : จะมีขนาดใหญ่เท่าว่านคันทมาลา ส่วนตรงกลางใบนั้นจะมีสีเป็นสีแดง
การขยายพันธุ์ : โดยการแยกหน่อ
ส่วนที่ใช้ : หัว และราก ใช้เป็นยา
สรรพคุณ
หัว ใช้ฝนทารักษาเม็ดผื่นคันและกินเป็นยาขับลมในลำไส้ รักษาอาการปวดท้อง หรือใช้ตำพอกรักษาอาการฟกช้ำและข้อเคล็ด
ราก ใช้เป็นยาขับเสมหะ และยาสมาน รักษาอาการลงท้องและรักษาโรคหนองในเรื้อรัง
ถิ่นที่อยู่ : พรรณไม้นี้มีขึ้นตามเชิงเขาทั่ว ๆ ไป และมีปลูกไว้ตามบ้านตามสวน สำหรับคนจีนนั้น มักจะปลูกกันไว้เป็นสินค้า

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Jatropha podagrica Hook. f.
วงศ์ : EUPHORBIACEAE
ลักษณะ : ไม้พุ่มมีน้ำยางใส ขนาดสูงประมาณ 1.5 – 3 เมตร ใบเดี่ยวขนาดใหญ่แผ่กว้าง ขอบใบเว้า 3 หรือ 5 แฉก ดอกออกเป็นช่อตามปลายกิ่ง มีดอกย่อยหลายดอก แต่ละดอกมีกลีบสีส้มจำนวน 5 กลีบ ผลสดสีเขียว เมื่อแก่ไม่แตกจะเปลี่ยนเป็นสีดำ
แหล่งที่พบ : นิยมปลูกเป็นไม้ประดับตามบ้านและวัด
สรรพคุณ : น้ำยาง ยาพื้นบ้านล้านนา ใช้ทารักษาแผลมีดบาด ช่วยห้ามเลือด รักษาฝี เมล็ด มีพิษ
หรือ...............................................................................
ว่านหนุมานนั่งแท่น
ลักษณะ หัวว่านมีลักษณะพิเศษกว่าว่านอื่นๆ หัวไหนจะงอก
ขึ้นมาทับหัวเก่าในลักษณะซ้อนกัน เปลือกนอกมีรอยคาด
เป็นวง โดยรอบวงนี้มีสีเขียวคล้ายสีกาบใบ ต้นจะงอกออก
จากหัว กายใบซ้อนกัน กลางใบมีสีแดงเรื่อ ใบเรียวเล็กน้อย
เนื้อในมีสีเหลือง
ประโยชน์ นิยมกินก่อนจะทำงานหนัก หรืองานที่จะต้องใช้
กำลังกายมากๆ และยังใช้ทาตามข้อ,หัวเข่า โดยโขลกหัวว่าน
ให้ละเอียดผสมน้ำ หรือสุรา ทาที่ฝ่ามือ-ฝ่าเท้า
จะช่วยให้ประกอบภารกิจได้คล่องแคล่วและทรหดอดทน นอกจากนี้
ยังมีคุณสมบัติในการอยู่ยงต่อของมีคมทั้งมวล
วิธีปลูก ใช้ดินเบาผสมทรายและอิฐหักเป็นเครื่องปลูก
กระถางต้องมีทางระบายน้ำ มิฉะนั้นหัวจะเน่า ว่านชนิดนี้
ไม่จำเป็นต้องให้น้ำมาก รดน้ำเพียงวันละ ๑ ครั้ง
ก็เป็นการเพียงพอ ให้ได้รับแสงสว่างแต่พอควร
สรรพคุณพิเศษ ใช้รวมกับว่าน เข้ากันจนครบ ๑๐๘ ประการ
ใช้ในการหุงน้ำมันอาบน้ำมันหรืออาบน้ำว่าน สมัยก่อนใช้
ผสมน้ำอาบก่อนที่จะเข้าพิธีสำคัญๆ เพื่ออำนาจตบะเดชะบาง
ประการ ทำให้ท่านมีสง่าราศีเป็นที่น่าเกรงขามแก่ผู้พบเห็น
นิยมกันมากในหมู่ขุนน้ำขุนนางผู้มีศักดิ์มียศทั้งหลาย

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ให้คุณในทางเสน่ห์มหานิยมอย่างยอด ปลูกไว้จะเป็นสิริมงคลแก่บ้านเรือน จะอยู่เย็นเป็นสุข
ใช้ดินร่วนๆ เป็นดินปลูก อย่ากดดินให้แน่น เวลารดน้ำอย่าใช้น้ำมาก รดพอชุ่มเท่านั้น ตั้งไว้ในที่ร่ม ถูกแดดพอรำไร
น้ำที่รดทุกครั้งควรเสกด้วย “นะ โม พุท ธ า ยะ ” ๓ คาบ

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ว่านกำบังภัย หรือ ว่านจังงัง ไว้แก้คุณผี คุณคน คุณไสยศาสตร์ได้อย่างสำคัญ ป้องกันพิษว่านยาต่างๆ ป้องกันภยันตรายจากผู้ที่คิดปองร้ายด้วยวิทยาคุณต่างๆ กันการกระทำย่ำยีด้วยคุณไสยทุกอย่างได้ ถ้าปลูกไว้ในบ้าน จะเป็นเกราะคุ้มครองป้องกันอันตรายทั่วทุกสารทิศมิให้มากล้ำกลายบุคคลในบ้าน
ควรปลูกในดินร่วนๆ ที่ปราศจากมลทินโทษออกหมดแล้ว และทำความสะอาดร่างกายของผู้ปลูกตลอดจนภาชนะที่ปลูกด้วย กลบดินอย่าให้แน่นนัก
ระหว่างปลูกให้เจริญภาวนาคาถา “ อิติปิ โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะสัมปัณโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุตตะโร ปูริสะทัมมสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ” ๓ คาบ
น้ำที่รดทุกครั้งควรเสกด้วย “นะ โม พุท ธ า ยะ ” ๓ คาบ รดพอชุ่ม ระวังอย่าให้ขังแฉะ หรือใช้น้ำไม่สะอาดรดว่าน
ควรปลูกในวันพฤหัสบดีหรือวันเสาร์
หากจะพกพาติดตัวต้องเสก “นะ โม พุท ธ า ยะ ” เรื่อยๆ เพื่อให้แคล้วคลาดภัยต่างๆ ได้

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
พญาว่าน สุดยอดของว่าน สามารถควบคุมอิทธิฤทธิ์ว่านทุกชนิดไม่ให้เสื่อมถอยได้ พญาว่าน นับเป็นว่านที่มีอำนาจเหนือว่านอื่นๆ ช่วยคุ้มกันว่านอื่นๆ ให้มีสรรพคุณอยู่คงที่ไม่เสื่อมคลาย เช่น ว่านกลุ่มมหานิยม – คงกระพันชาตรี เมื่อปลูก พระยาว่าน (ใส่กระถาง) รวมอยู่ด้วย มหานิยมก็ยังคงเป็นมหานิยม และคงกระพันชาตรีก็ยังคงเป็นคงกระพันชาตรีอยู่ โดยไม่เสื่อม และเป็นว่านที่ทั้งกันและแก้ว่านต่างๆ
ควรปลูกแยกออกจากพื้นดินเดียวกันกับว่านอื่น ถ้าปลูกในพื้นดินเดียวกันจะทำให้ว่านอื่นกลายเป็นพระยาว่านหมด ..... ดังนั้น ..... ควรปลูกในกระถางแล้วเอาไปตั้งรวมกันเพื่อคุ้มครองว่านอื่น ให้มีสรรพคุณอยู่คงที่ตลอดไป ควรปลูกในดินร่วนๆ ทั้งหมดหรือจะปนทรายบ้างก็ดี วางหัวว่านให้โผล่พ้นดินบ้างเล็กน้อย
ระหว่างปลูกให้เจริญภาวนาคาถา “ อิติปิ โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะสัมปัณโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุตตะโร ปูริสะทัมมสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ” ๓ คาบ
น้ำที่รดทุกครั้งควรเสกด้วย “ อิติปิ โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะสัมปัณโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุตตะโร ปูริสะทัมมสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ” ๑ คาบเสมอ รดน้ำพอเปียกดินทั่วเท่านั้น
ควรปลูกในวันพฤหัสบดี เดือน ๖ ข้างขึ้นดี
ใช้กินและทา ก่อนใช้ให้กลั้นหายใจเสกด้วย “ อิติปิ โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ วิชชาจะระณะสัมปัณโน สุคะโต โลกะวิทู อะนุตตะโร ปูริสะทัมมสาระถิ สัตถา เทวะมะนุสสานัง พุทโธ ภะคะวาติ” ๑ คาบ
หรือ...................................
ลักษณะ : พญาว่านถือเป็นสุดยอดของว่านทั้งปวง
หัวของพญาว่านนั้นมีลักษณะเหมือนขิง
การแตกแขนงแทงหน่อขยายพันธุ์ของพญาว่านก็เหมือนกับขิง
ลำต้นสีแดง ลักษณะลำต้นและใบเหมือนขมิ้นมาก
แต่ขนาดลำต้นของพญาว่านจะสูงใหญ่กว่าขิง
กระดูกใบ ตลอดไปถึงส่วนยอดของใบสีแดง
ส่วนพื้นหน้า-หลังของใบนั้นสีเขียว สีเนื้อในหัวมีสีเหลืองขมิ้น
และมีรสขม ดอกสีขาว คล้ายกับดอกกระเจียว
พญาว่านจะแทงช่อดอกออกมากลางลำต้น
ประโยชน์ : สรรพคุณของพญาว่าน เป็นว่านที่สูงด้วยคุณค่า
สามารถใช้ได้ทั้งกันและแก้ พญาว่านนี้สามารถป้องกัน
ควบคุมอิทธิฤทธิ์ของบรรดาว่านทั้งปวงทุกชนิดมิให้
เสื่อมสรรพคุณ และสามารถใช้แก้เมื่อกินว่านที่เบื่อเมาเข้าไป
หรือถูกพิษภัยของบรรดาไม้มีพิษต่างๆ พญาว่านจะใช้รักษาได้ชงัด
หากกินว่านมีพิษเข้าไปหรือถูกภัยของไม้มีพิษ
ให้นำหัวพญาว่านมาฝนกับน้ำซาวข้าวทา หรือโขลกละเอียด
คั้นน้ำผสมสุราโรงกินอาการจะหายทันที
และพญาว่านนี้เมื่อนำไปปลูกรวมกับว่านอื่นๆในกระถาง
เดียวกันบรรดาว่านอื่นๆ นั้นจะกลายเป็นพญาว่านไปด้วย
แต่ถ้าหากว่าปลูกพญาว่านไว้เดี่ยวในกระถางเดียว
แล้วนำไปตั้งในท่ามกลางหมู่ว่านอื่นทุกชนิด
อิทธิฤทธิ์ของพญาว่านนี้จะคุ้มครองสรรพคุณของว่าน
ทั้งหลายนั้นให้คงสภาพเดิม มีคุณค่าในสรรพคุณไม่เสื่อมคลาย
สำหรับรายที่ปลูกว่านเป็นแปลงใหญ่เพื่อการค้า
พญาว่านนี้นิยมกันนำไปปลูกเป็นประธาน
ในแปลงหัวแถวอยู่เสมอ และยังจะสามารถคุ้มครอง
ความปลอดภัยแก่ผู้เป็นเจ้าของว่านนั้นอีกด้วย
วิธีปลูก : ดินร่วนปนทรายเหมาะสำหรับที่จะปลูกพญาว่านนี้
แต่ควรเป็นดินที่สำอาดจากกลางแจ้งนำมาเผาไฟ
แล้วทุบให้ละเอียดผึ่งตากน้ำค้างไว้สักคืนจะดียิ่ง
ปุ๋ยต้องใช้ปุ๋ยอินทรีย์เท่านั้น ดินที่ใช้ปลูกควรคลุกเคล้ากับ
มูลวัวมูลควายตากแห้งสนิท หรือใบพืชตระกูลถั่วทุกชนิด
ที่ผุพังจะทำให้ว่านเจริญงอกงามดีในการปลูกว่านหัวใจสำคัญ
คือต้องปลูกให้ “หัวว่านโผล่” อย่ากลบดินจนมิดหัวว่าน
และอย่ากดดินจนแน่นเกินไป จะทำให้การระบายน้ำไม่ดี
การรดน้ำ : ก็รดแต่เพียงชุ่มๆ อย่าให้โชกจนน้ำขัง
รดน้ำว่านนั้นวันละ 2 เวลา เช้าเย็น และในตอนเย็น
ควรให้สิ้นแสงอาทิตย์เสียก่อน ประการสุดท้ายบรมครู
แนะนำให้รดน้ำเสกด้วยคาถา “อิติปิโสภควา จนถึง ภควาติ”
หนึ่งจบทุกครั้งไป ท่านให้ปลูกในเดือน 6
และวันพฤหัส เฉพาะข้างขึ้นเท่านั้น

รังค์ว่าน | เมืองตาก ตาก
ว่านเพชรกลับเป็นว่านทางคงกระพันชาตรี ช่วยป้องกันการถูกคุณไสย
แก้อาถรรพณ์ต่างๆ ว่ากันว่าหากพกติดตัวอยู่เสมอเวลาไปเที่ยวป่า หรือถิ่นทุรกันดาร
ก็จะปราศจากภัยอันตราย นักเลงว่านโบราณจึงนับถือว่านเพชรกลับเป็นอันมาก
เป็นว่านสำหรับป้องกันโดยเฉพาะ บ้านใดมีว่านเพชรกลับปลูกไว้ในบริเวณที่พักอาศัย จะสามารถคุ้มครองป้องกัน ลมเพลมพัด ผีซ้ำดั้มพลอย คุณไสยที่ลอยมาตามลม แม้นผู้หนึ่งผู้ใดคิดการร้ายต่อบุคคลในบ้าน เมื่อก้าวเข้ามาในอาณาบริเวณก็จะกลับใจในทันที อนึ่งหากจะเดินทางออกจากบ้านไปแห่งหนตำบลใด ควรนำหัวว่านนี้ติดตัวไปด้วยจะคุ้มครองภัยพิบัติได้ทั้งมวล
ชื่อภาษาไทย ว่านเพชรกลับ
ชื่ออื่นๆ กระชายขาว (ม้ง)
ชื่อภาษาอังกฤษ -
ชื่อวิทยาศาสตร์ Boesenbergia cf. thorelii (Gagnep.) Hoes
ชื่อพ้อง -
วงศ์ Zingiberaceae
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ ไม้ล้มลุก มีเหง้าใต้ดิน รูปกลม เนื้อในสีขาว สูง 50-80 เซนติเมตร ใบรูป ไข่แกมรี ปลายใบแหลม โคนใบสอบ แผ่นใบด้านล่างสีเขียวแต้มน้ำตาลแดงจาง ๆ ไม่มีก้านใบ กาบใบมีขน ลิ้นใบ ขอบสองด้าน สูงยาวไม่เท่ากัน ขอบมีขน ดอกช่อ ออกที่ปลายยอด ดอกทยอยบาน ครั้งละ 1-3 ดอก กลีบประดับ สีเขียวอ่อน มีขน กลีบเลี้ยง สีขาวใส กลีบดอก มี 3 กลีบ โคนเชื่อมติดกันเป็นหลอด ยาว 2-2.1 เซนติเมตร ปลายกลีบแยก 3 กลีบ รูปขอบขนาน สีขาวใส เกสรเพศผู้ ส่วนที่เป็นกลีบมี 3 กลีบ กลีบข้างมี 2 กลีบ รูปไข่กว้างหัวกลับ สีเหลืองอ่อน แต้มสีชมพูที่โคนกลีบ กลีบปากหรือกลีบใหญ่มี 1 กลีบรูปคล้ายเรือสำเภา ขนาดกว้าง 1.2-1.4 เซนติเมตร พื้นสีขาวแกมเหลือง มีแถบสีชมพูแกมแดงยาวตามแนวกลางกลีบและปลายกลีบ เกสรเพศผู้อยู่ระหว่างกลางกลีบปาก รูปขอบขนาน ก้านเกสรสั้น ปลายเว้า ไม่มีรยางค์ที่ปลาย สีขาว มีขน เกสรเพศเมีย ยอดเกสร สีขาว มีขนที่ปลาย

นิเวศวิทยา แหล่งกำเนิดในอินโดจีน ไทย ลาว และมาเลเซีย เป็นพืชในเขตร้อนชื้น

สรรพคุณ เหง้าตำพอกสมานแผลสด ใช้ดองกับเหล้าขาวดื่มเป็นยาอายุวัฒนะ [1]
ข้อมูลการวิจัยของน้ำมันว่านเพชรกลับ
องค์ประกอบทางเคมี เหง้าสดเมื่อนำมาสกัดน้ำมันหอมระเหยโดยการต้มกลั่น (hydrodistillation) ได้น้ำมันหอมระเหยร้อยละ 0.50 (สนใจรายละเอียด GC Chromatogram ติดต่อที่ สถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย ฝ่ายเภสัชและผลิตภัณฑ์ธรรมชาติ)