ต้นมะคำไก่

วรากรสมุนไพร | เมืองนครราชสีมา นครราชสีมา

มะคำไก่
ชื่ออื่น มะองนก มักค้อ มะคำดีไก่ ประคำไก่
ชื่อวิทยาศาสตร์ Drypetes roxburghii (Wall.) Hurusawa
ชื่อวงศ์ EUPHORBIACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลักษณะวิสัย
เป็นไม้พุ่มถึงไม้ยืนต้นขนาดกลาง กิ่งก้านสีขาวนวล กิ่งทอดห้อยลง เปลือกเรียบสีเทา
ใบเดี่ยว เรียงเวียนสลับ ระนาบเดียว รูปขอบขนานแกมรูป หรือรูปรี ปลายเรียวแหลม โคนรูปลิ่มเบี้ยว ขอบหยักมน หรือจักซี่ฟัน เป็นคลื่นเล็กน้อย
ดอกแบบช่อกระจุก ออกเป็นกลุ่มตามซอกใบ มีสีเขียวอมเหลือง ดอกแยกเพศต่างต้นหรือบ้างครั้งอาจสมบูรณ์เพศ ไม่มีกลีบดอก ดอกเพศผู้ กลีบเลี้ยง เชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น 5 แฉก ไม่เท่ากัน มีขนที่ขอบเกสรเพศผู้ 3 อัน ดอกเพศเมียกลีบเลี้ยงเชื่อมติดกัน ปลายแยกเป็น 5 แฉก ไม่เท่ากัน
ผลรูปทรงกลม รูปรี หรือรูปไข่ สีขาวอมเทา เมื่อสุกมีสีดำ
สรรพคุณ
ใบ ตำฟอกฝี ปรุงยาถ่ายพิษฝี ถ่ายเส้น ถ่ายกระษัย ราก เปลือกราก แก้กระษัย แก้เส้นเอ็น ทำให้เส้นเอ็นหย่อน ถ่ายฝีภายใน เช่น แก้วัณโรค ฝีหรือมะเร็งในตับ
มะคำไก่ ปะคำไก่ สมุนไพรในตำรับยาทาพระเส้น
ตำราโอสถพระนารายณ์ มีตำรับยาขนานที่ 58 คือ ยาทาพระเส้น ซึ่งมี ใบมะคำไก่ เป็นสมุนไพรที่เป็นองค์ประกอบหลักของ มีสรรพคุณใช้ทาแก้เส้นที่ผิดปกติ แก้ลมอัมพาต แก้ตะคริว แก้ลมจับโปงและเมื่อยขบ และยังเป็นสมุนไพรแก้กษัย แก้ปวดเมื่อยในตำรับยาพื้นบ้าน การศึกษาวิจัยการใช้ ยาทาพระเส้น เพื่อบรรเทาอาการปวดในผู้ป่วยโรคลมจับโปงแห้งเข่า ซึ่งผู้ป่วยจะมีอาการปวดเข่า ข้อฝืด หรืออาการทางการแพทย์ตะวันตกคือ ข้อเข่าเสื่อม พบว่า ยาทาพระเส้น ช่วยลดอาการปวดเข่า ข้อเข่าฝืดได้