สมอดีงู (Yellow myrobalan)

วรากรสมุนไพร | เมืองนครราชสีมา นครราชสีมา
ขายต้นสมอดีงู
ติดต่อสอบถามร้านวรากรสมุนไพร ไอดีไลน์ herbsddd,0616498997 โทร 0616498997
สมอดีงู
ชื่ิอวิทยาศาสตร์ Terminalia citrina (Gaertn.) Roxb. ex Fleming
ชื่อวงศ์ Combretaceae
ชื่ออื่น สมอดีงู (ภาคกลาง); สมอพิเภก (ภูเก็ต); สมอหมึก (พัทลุง); สมอเหลี่ยม (ชุมพร)
ลักษณะ
ไม้ต้น สูงได้ถึง 40 ม. โคนต้นพูพอนขนาดเล็ก เปลือกเรียบหรือเป็นสะเก็ดบาง ๆ มีขนสั้นนุ่มสีแดงตามกิ่งอ่อน ใบประดับ และช่อดอก ใบรูปรีหรือรูปขอบขนาน ยาว 3-14 ซม. ปลายแหลมยาว โคนกลมหรือรูปลิ่มกว้าง ก้านใบยาว 0.5-2.5 ซม. มีต่อม 1 คู่ ที่ปลายก้านใบ ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง ช่อดอกย่อยแบบช่อเชิงลด ยาวได้ถึง 10 ซม. ดอกไร้ก้าน หลอดกลีบเลี้ยงสั้น ปลายแยก 5 แฉก รูปสามเหลี่ยมกว้าง ยาวประมาณ 1.5 มม. ด้านในมีขนหนาแน่น ก้านชูอับเรณูยาว 2-3 มม. โคนมีขน ก้านยอดเกสรเพศเมียยาวประมาณ 4 มม. ผลผนังชั้นในแข็ง รูปรี ยาว 2-3 ซม. เกลี้ยง เรียบหรือมีสันตื้น ๆ 5 สัน สุกสีม่วงแกมเขียว เมล็ดรูปรีเป็นเหลี่ยม ยาวประมาณ 1.5 ซม.
พบที่อินเดีย พม่า ภูมิภาคอินโดจีนและภูมิภาคมาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และนิวกินี ในไทยพบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้ ภาคตะวันตกเฉียงใต้ และภาคใต้ ขึ้นตามริมลำธารในป่าดิบชื้น และป่าดิบแล้ง หรือที่ราบชายฝั่งทะเล ความสูงถึงประมาณ 400 เมตร
ประโยชน์
ผลและเปลือกให้สีย้อมสีน้ำเงินเข้ม
สรรพคุณ
-ผลมีรสขมฝาด แก้พิษดี พิษโลหิต แก้ไอ ขับโลหิตระดูสตรี ถ่ายระบายอุจจาระแรงกว่าสมอชนิดอื่นมาก
-ตำรายาไทย: ผล แก้พิษดี พิษโลหิต แก้ไอ ขับโลหิตระดูสตรี ถ่ายพิษไข้ พิษเสมหะและโลหิต แก้เจ็บคอ ถ่ายอุจจาระธาตุ ระบายอุจจาระแรงกว่าสมอชนิดอื่นมาก ใช้รักษาโรคเกี่ยวกับช่องท้อง เป็นยาฝาดสมาน รักษาโรคท้องร่วงอย่างแรง
-ตำรับยาสมุนไพรล้านนา: “ยารักษาโรคตะคริว” ที่ไม่มีไข้และไม่รู้สึกหนาว ให้เอาสมอดีงู และสมุนไพรอื่นอีก 3 ชนิด อย่างละเท่าๆกัน ใช้กินและทา
-นอกจากนี้บัญชียาจากสมุนไพร: ที่มีการใช้ตามองค์ความรู้ดั้งเดิม ตามประกาศ คณะกรรมการแห่งชาติด้านยา (ฉบับที่ 5) ปรากฏการใช้สมอดีงูร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่นๆในตำรับ ในยารักษากลุ่มอาการทางระบบทางเดินอาหาร คือ “ยาถ่ายดีเกลือฝรั่ง” สรรพคุณ แก้อาการท้องผูก กรณีที่ใช้ยาอื่นแล้วไม่ได้ผล
-ตำรายาไทยใช้ ผลอ่อน เป็นระบาย แก้โลหิตเป็นพิษ แก้ไข้ แก้ลม
-อยู่ในพิกัด เบญจผลา สมอไทย สมอเทศ สมอ พิเภก สมอดีงู ลูกมะขามป้อม ยิงจะดีมาก ทังหมด เอามาต้ม ห้ามเคียว ดีมพอเป็นกระสายช่วยต้านไข้ สามฤดูได้ดีนักแล
งานวิจัย
สารสกัด แอลกอฮอล์จากผลสมอดีงูร่วมกับ norfloxacin แสดงฤทธิ์ฆ่าเชื้อได้ดีกว่าการให้ norfloxacin หรือสมุนไพรเดี่ยวๆ เมื่อเปรียบเทียบ ในด้านจำนวนเชื้อที่ถูกฆ่า ความเร็วในการฆ่าเชื้อ และการที่เชื้อไม่สามารถกลับเจริญขึ้นมาอีก ซึ่งจะช่วยลดอุบัติการณ์เชื้อดื้อยา ดังนั้นจึงอาจเป็นอีกทางเลือกหนึ่งในการพัฒนาสารสกัดแอลกอฮอล์จากผลสมอดีงูเป็นยาที่ใช้ร่วมกับ norfloxacin เพื่อรักษาโรค ติดเชื้อ E.coli สายพันธุ์ที่สร้างเอนไซม์ ESBLs ซึ่งดื้อต่อ ampicillin และ norfloxacin แล้ว