ต้นชมนาด

มนต์พฤกษา | บ้านไร่ อุทัยธานี
ชมนาด
“ชมนาด” ไม้ดอกแสนสวย กลิ่นหอมที่อยู่คู่ไทยมานาน 1 ในพันธุ์ไม้ที่มีประโยชน์ กับภูมิปัญญาไทยในการเอากลิ่นมาใช้อบแป้งร่ำ ทำเครื่องหอม และเป็นส่วนหนึ่งในการประกอบอาหาร ช่วยชูกลิ่นให้อาหารมีรสชาติเลิศล้ำมากขึ้น
นอกจากนี้ ลำต้นของ ชมนาดเองก็เต็มเปี่ยมด้วยสรรพคุณทางยา ตอนเป็นเด็กมัดแกละ หาก มีแผลหกล้ม หรือ ซนไม่เข้าท่า คุณย่าก็จะไปตัดกิ่งชมนาดสั้นเพื่อ เอายางยาง มาใส่แผลให้ เนื่องจากมีสรรพคุณช่วยสมานแผลและห้ามเลือดได้ดียิ่งนัก
ว่าด้วยเรื่องของกลิ่นดอกชมนาดนั้น ดอกมีกลิ่นหอมเป็นพิเศษในช่วงเวลาเย็นหรือพลบค่ำกลิ่นหอมคล้ายกลิ่นใบเตยหอม หรือกลิ่นข้าวหอมที่สุกใหม่ๆ *บางครั้งจึงเรียกกันว่า "ดอกข้าวใหม่" นิยมนำดอกชมนาดใช้อบน้ำทำข้าวแช่ ใช้อบแป้งร่ำ หรือทำเครื่องหอม การเก็บดอกจะต้องระมัดระวังอย่าให้กลีบดอกช้ำ เพราะจะทำให้มีกลิ่นเหม็นแทนกลิ่นหอม
นอกจากนี้ ชมนาดยังจัดเป็น 1 ใน ดอกไม้ที่ใช้ทำเครื่องหอมในรั้วในวังมาช้านาน
ชมนาด ชื่อวิทยาศาสตร์ Vallaris globra Ktze ถิ่นกำเนิดในเอเชียเขตร้อน อินโดนีเซีย มาเลเซีย ในประเทศไทยพบได้ทั่วไปทุกภาค เป็นไม้เถาหรือไม้รอเลื้อย สามารถเลื้อยทอดพาดพันสิ่งอื่นๆ เช่น รั้ว ซุ้ม เลื้อยได้ สูง 5-10 เมตร โดยอาศัยการยึดเกี่ยวของกิ่งก้านด้วยกันเอง เนื้อไม้แข็ง แตกกิ่งก้านออกเป็นเถาเล็กๆ จำนวนมากในแต่ละต้น ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาวคล้ายน้ำนม
ต้นอ่อนหรือเถาอ่อน เปลือกสีเขียวหรือเทาอมเขียว ต้นแก่หรือต้นที่มีอายุมาก เปลือกสีเทาเข้ม ใบเดี่ยวออกเรียงตรงกันข้าม ปลายเป็นติ่งแหลม โคนสอบมน ขอบใบเรียบ ผิวใบสีเขียวเข้มเป็นมัน เนื้อใบบาง ดอกเดี่ยวสีขาวหรือสีครีมอมเขียว มีกลิ่นหอม ออกเป็นช่อกระจุกตามซอกใบใกล้ปลายกิ่ง ผลอ่อนรูปกรวยหรือดอกบัวตูม
นิยมปลูกเป็นไม้ดอกไม้ประดับ สรรพคุณทางยา ยางใช้ใส่แผลสดสมานแผลและห้ามเลือด ดอกใช้อบแป้งร่ำ ทำเครื่องหอม
การดูแลรักษา
แสง ชำมะนาดเป็นไม้ที่ต้องการแสงค่อนข้างมาก ฉะนั้นเวลาปลูกหากต้องการจะให้ชำมะนาดออก ดอกมาก ๆ ควรคำนึงถืงเรื่องแสงด้วยว่าเพียงพอหรือไม่
น้ำ ในระยะแรกปลูก ควรรดน้ำวันละ 2 ครั้ง คือช่วงเช้า และช่วงเย็น แต่เมื่อต้นโตขึ้นและแข็ง แรงดีแล้ว ให้รดน้ำวันละ 1 ครั้ง เฉพาะช่วงเช้าก็พอ
ดิน ชำมะนาดชอบขึ้นได้ดีในดินร่วนปนทรายที่มีการระบายน้ำได้ดี น้ำจะต้องไม่ขังจนแฉะ
ปุ๋ย ควรใส่ปุ๋ยหมัก 2-3 เดือน ต่อ 1 ครั้ง ในบริเวณโคนต้น