ต้นว่านน้ำ

สวนเกษตรอินทรีย์ | พนัสนิคม ชลบุรี
สมุนไพรว่านน้ำ
ชื่อท้องถิ่นอื่น ๆ ว่า ว่านน้ำเล็ก ฮางคาวผา ตะไคร้น้ำ ฯลฯ
ลักษณะ
มีถิ่นกำเนิดในทวีปยุโรป จัดเป็นพรรณไม้ขนาดเล็ก มีความสูงของต้นประมาณ 50-80 เซนติเมตร และมีเหง้าเจริญไปตามยาวขนานกับพื้นดิน เหง้าเป็นรูปทรงกระบอกค่อนข้างแบน ลักษณะเป็นข้อ ๆ มองเห็นชัด ผิวนอกเป็นสีน้ำตาลอ่อนหรือสีน้ำตาลอมชมพู มีรากฝอยเป็นเส้นเล็กยาวติดอยู่ทั่วไป พันรุงรังไปตามข้อปล้องของเหง้า เนื้อภายในเป็นสีเนื้อแก่ มีกลิ่นหอม รสเผ็ดร้อนฉุนและขม มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 5-10 มิลลิเมตร ขยายพันธุ์โดยวิธีการแยกหน่อ มักพบขึ้นเองตามบริเวณริมหนองน้ำ สระ บ่อ คูคลอง ในที่ที่มีน้ำท่วมขัง หรือที่ชื้นแฉะหรือแหล่งน้ำตื้น
สรรพคุณ
1.ยาบำรุงธาตุ ยาหอม แก้ธาตุพิการ บำรุงธาตุน้ำ ใช้เหง้าแห้งนำมาชงกับน้ำร้อนดื่มก่อน
อาหารเย็น ติดต่อกันจนกว่าธาตุจะปกติ
2.ยาขมช่วยทำให้เจริญอาหาร ใช้เหง้าแห้ง
3.รากช่วยบำรุงหัวใจ
4.เหง้าช่วยบำรุงกำลัง บำรุงประสาท หลอดลม
5.เหง้าเป็นยาระงับประสาท สงบประสาท แก้อาการสะลึมสะลือ มึนงง รักษาอาการลืมง่าย จิตใจ
ปั่นป่วน
6.รากใช้เป็นยาแก้ Hysteria และ Neuralgia
7.รากและใบสดนำมาตำให้ละเอียด แล้วผสมกับน้ำใช้สุมหัว จะช่วยรักษาอาการปวดศีรษะ
แก้อาการวิงเวียนศีรษะ
8.เหง้า ใช้แก้โรคลม
9.รักษาอาการกระจกตาอักเสบ
10.ใช้แก้อาการปวดฟัน ด้วยการใช้เหง้าแห้งนำไปบดให้เป็นผง แล้วนำมาใช้ทา รักษาโรคเลือด
ออกตามไรฟัน
11.เหง้านำมาต้มรวมกับขิงและไพลใช้กินเป็นยาแก้ไข้
12.รากและเหง้าใช้เป็นยาแก้ไข้มาลาเรียหรือไข้จับสั่น
13.ราก เป็นยาแก้หวัดและเจ็บคอ
14.ช่อดอกและยอดอ่อน นำมารับประทานสดเพื่อรักษาอาการหวัด
15.เหง้าแห้งรักษาอาการไอ ด้วยการใช้ชิ้นเล็ก นำมาอมเป็นยาแก้ไอทั้งยังมีกลิ่นหอมระเหย
ทำให้หานใจโล่ง
16.รากมีสรรพคุณช่วยแก้หืด
17.เหง้ามี มีกลิ่นหอม เป็นยาร้อนเล็กน้อยใช้เป็นช่วยขับเสมหะ ละลายเสมหะ แก้เสมหะอุดตัน
ในทางเดินหายใจ
18.ผงจากรากหรือเหง้าถ้ากินมากจะทำให้อาเจียน อาจนำมาใช้ประโยชน์ในกรณีที่ผู้ป่วยกินสาร
พิษเข้าไป
19.รากและเหง้าช่วยแก้หลอดลมอักเสบ หรือหวัดลงคอ
20.รากใช้ฝนกับเหล้าทาหน้าอกเด็กเพื่อเป็นยาดูดพิษ แก้หลอดลม และปอดอักเสบช่วยแก้ลม
จุกแน่นในทรวงอก
21.เหง้าแก้ จุกเสียด อาหารไม่ย่อย
22.เหง้า นำมาซอยบาง ๆ ตากแดดให้แห้ง บดเป็นผงนำมากินแล้วดื่มน้ำตาม จะช่วยแก้อาการ
ท้องอืดท้องเฟ้อได้
23.รากมีสรรพคุณเป็นยาระบาย
24.ช่วยแก้โรคกระเพาะอาหาร
25.เหง้าและรากเป็นยาแก้ปวดท้อง ท้องเดิน ท้องเสีย
26.เหง้าแห้งช่วยรักษาโรคบิดในเด็ก แก้ท้องเสีย
27.เหง้าแห้ง บดเป็นผงใช้ร่วมกับปูเลย นำมากินแล้วดื่มน้ำตาม ก็เป็นยาแก้ปวดท้องจากอาหาร
เป็นพิษ
28.รากแห้งรักษาอาการลำไส้อักเสบ และโรคบิดแบคทีเรีย มีอาการคลื่นไส้อาเจียน ระคาย
เคืองในกระเพาะอาหาร
29.เหง้าแห้งเป็นยาขับพยาธิ
30.เหง้าช่วยขับปัสสาวะ
31.เหง้าช่วยขับระดูของสตรี
32.รากนำมาเผาให้เป็นถ่านใช้รับประทานเป็นยาถอนพิษสลอด
33.เหง้ารักษาแผลมีหนอง
34.เหง้าใช้ภายนอกเป็นยาแก้โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน ฝีหนอง
35.เหง้าใช้ผสมกับชุมเห็ดเทศ ใช้ทาแก้โรคผิวหนัง
36.รากก็มีสรรพคุณแก้โรคผิวหนังได้เช่นกัน
37.รากบดผงใช้รักษาอาการอักเสบเรื้อรังอย่างได้ผล
38.เหง้าเด็กที่เป็นผื่นคันตามซอกก้นและซอกขา ให้ นำมาต้มเอาแต่น้ำอุ่น ๆ ใช้ชะล้างบริเวณ
ที่เป็นผื่น
39.รากและเหง้าใช้เป็นยาพอกแก้อาการปวดตามข้อและตามกล้ามเนื้อ แก้ข้อกระดูกหักแพลง
40.ใบก็ใช้เป็นยาพอกแก้ปวดกล้ามเนื้อและข้อ
41.รากใช้เป็นยาแก้เส้นกระตุก
42.ใบนำมาต้มกับน้ำให้สตรีหลังคลอดที่อยู่ไฟอาบ
43.ผลอ่อนนำมารับประทานร่วมกับลาบ
44.เหง้าว่านน้ำสามารถนำมาใช้ไล่ยุงและแมลง
45.เหง้าสดเมื่อนำมาสกัดน้ำมันหอมระเหยโดยการต้มกลั่นจะได้น้ำมันหอมระเหยสามารถนำ
มาใช้แต่งกลิ่นเครื่องสำอางประเภทสบู่ ผงซักฟอก น้ำหอม ครีม และโลชั่นต่าง ๆ ได้
46.ปลูกไว้เป็นไม้ประดับ