เชียงดา (Phak chiang da)

ต้นกล้าและเมล็ดพันธุ์ | บางซื่อ กรุงเทพมหานคร
ผักเชียงดาเป็นพืชท้องถิ่นพบทางภาคเหนือตอนบนของประเทศไทย ชื่อเรียกต่างกันไปในแต่ละท้องที่ เช่น ผักเจียงดา ผักเซงดา ผักเซี้ยงดา ผักเซ็ง ผักม้วนไก่ ผักจินดา ชาวบ้านแถวนี้ (พื้นที่ตำบลสันมหาพน อำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่) จะเรียกผักเจียงดา หรือผักเซ็งค่ะ ผักเชียงดาซึ่งเป็นไม้เลื้อยมักจะปลูกและปล่อยให้เลื้อยริมรั้วบ้าน อยากทานเมื่อไหร่ก็เดินไปเด็ดมาแกงใส่ปลาแห้ง รสชาติจะออกขมนิด ๆ หวาน และมันค่ะ พอถึงเวลาฝักแก่และแตกออกก็จะได้เมล็ดตกลงตามพื้นและขยายพันธุ์ไปเองตามธรมชาติ ธรรมชาติของผักเชียงดาคือโตเร็ว ยิ่งดินดียิ่งเลื้อยไปไกลหรือขึ้นต้นไม้สูง หากไม่เก็บตั้งแต่ใบยังอ่อนและปล่อยทิ้งไว้ ใบจะแก่เปลี่ยนเป็นสีเขียวเข้มซึ่งจะขมมากขึ้น ต่อมาใบจะเหลืองและร่วงไป
วิธีการปลูกผักเชียงดาให้เป็นทรงพุ่ม การจัดแต่งให้เป็นทรงพุ่มเตี้ยนี้ให้ผลดีในหลายทาง เช่นให้ผลผลิตเพิ่มมากขึ้น สะดวกต่อการเก็บเกี่ยว รสชาติดีกว่าเดิม และที่สำคัญเมื่อตรวจปริมาณสาระสำคัญพบว่าสูงกว่าแบบที่ปล่อยให้เลื้อยมาก เทคนิคการทำให้เป็นทรงพุ่มก็ไม่ยากเลยค่ะ เมื่อปลูกต้นกล้าผักเชียงดาลงดินแล้ว เราจะปักไม้ไว้เพื่อให้ต้นพันในช่วงแรก หมั่นเด็ดใบออก ไม่นานก็สามารถนำไม้ค้ำนั้นออกและต้นจะอยู่เป็นพุ่มได้ หลังจากนั้นก็บำรุงรักษาตามปกติ หมั่นเก็บใบทุก ๆ 30 – 45 วัน ก็จะได้ใบผักที่ดีที่สุดแล้วค่ะ นำมาประกอบอาหารได้หลายอย่างเลย เช่นแกงใส่ปลาแห้งแบบทางเหนือ ผัดไข่ ผัดน้ำมันหอย ลวกจิ้มน้ำพริก หรือทานสดกับส้มตำก็ได้นะคะ