เมล็ดพันธุ์พืชไร่ (Seed crops)

หน่วยความเป็นเลิศด้านการปรับปรุงพันธุ์ข้าวมหาวิทยาลัยแม่โจ้ | เชียงใหม่
ข้าวเหนียวพันธุ์ใหม่

พันธุ์ กข-แม่โจ้ 2

วัตถุประสงค์

เพื่อปรับปรุงพันธุ์ข้าวเหนียวหอม ต้นเตี้ย ไม่ไวต่อช่วงแสง จากข้าวเจ้าหอมพันธุ์ปทุมธานี 1 ด้วยวิธีผสมกลับ และใช้เครื่องหมายโมเลกุลช่วยในการคัดเลือก เพื่อให้ปลูกได้ตลอดทั้งปี ในพื้นที่ ภาคเหนือตอนบน


ประวัติ

ผสมพันธุ์ครั้งแรก ในฤดูนาปี 2547 ที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ โดยใช้ข้าวเจ้าหอมพันธุ์ปทุมธานี 1 ซึ่งใช้เป็นพันธุ์รับกับข้าวเหนียวหอมพันธุ์ กข6 ซึ่งใช้เป็นพันธุ์ให้ยีน wx ซึ่งควบคุมความเป็นข้าวเหนียว ด้วยวิธีผสมกลับ และใช้เครื่องหมายโมเลกุลช่วยในการคัดเลือก ผลิตเมล็ดชั่วที่ 1 ทำการผสมกลับ 4 ชั่ว แต่ละชั่วของการผสมกลับใช้เครื่องหมายโมเลกุลช่วยคัดเลือกต้นที่เป็น Wxwx และผสมกลับไปหาพันธุ์รับ คือ ข้าวเจ้าหอมพันธุ์ปทุมธานี 1 จนได้ต้น BC4F1 ที่มียีโนไทป์เป็น Wxwx และผสมตัวเองได้เมล็ด BC4F2 คัดเลือกเมล็ดข้าวเหนียวนำไปปลูก และผสมตัวเองได้เมล็ด BC4F3 ปลูกศึกษาพันธุ์ 4 แถว จำนวน 2 ฤดู คือ นาปี 2551 และนาปรัง 2552 คัดเลือกได้สายพันธุ์ข้าวเหนียว MJUG04002-BC4F5

ฤดูนาปี 2552 และนาปี/นาปรัง 2553 ทดสอบผลผลิตเบื้องต้น ที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ จำนวน 3 ฤดู

ในปี พ.ศ.2555 มหาวิทยาลัยแม่โจ้ทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) กับกรมการข้าว จึงขอส่งข้าวเหนียวสายพันธุ์ MJUG04002-927 (ภาพที่ 1) เข้าร่วมปลูกเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานีจำนวน 3 ฤดู รวมทั้งปลูกเปรียบเทียบผลผลิตในนาราษฎร์จำนวน 2 ฤดู นอกจากนี้ได้วิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางกายภาพ และเคมี และทดสอบปฏิกิริยาต่อโรค และแมลงศัตรูข้าว และทดสอบการตอบสนองต่อปุ๋ยไนโตรเจน

ในฤดูนาปี 2555 ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานี รวมทั้งวิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางกายภาพ และเคมี จำนวน 4 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ แปลงทดลองดงหลักหมื่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ศูนย์วิจัยข้าวเชียงราย ส่วนการทดสอบปฏิกิริยาต่อโรค และแมลงศัตรูข้าว ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ แปลงทดลองดงหลักหมื่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ศูนย์วิจัยข้าวเชียงราย และศูนย์วิจัยข้าวแม่ฮ่องสอน
ในฤดูนาปรัง 2556 ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานี จำนวน 3 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ และเชียงราย รวมทั้งวิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางกายภาพ และเคมี จำนวน 2 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ และเชียงใหม่
ในฤดูนาปี 2556 ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานี รวมทั้งทดสอบปฏิกิริยาต่อโรค และแมลงศัตรูข้าว จำนวน 5 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ แปลงทดลองดงหลักหมื่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ศูนย์วิจัยข้าวเชียงราย และแม่ฮ่องสอน นอกจากนี้วิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางกายภาพ และเคมีจำนวน 4 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ แปลงทดลองดงหลักหมื่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ศูนย์วิจัยข้าวเชียงราย และในฤดูเดียวกันทำการปลูกเปรียบเทียบผลผลิตในนาราษฎร์ จำนวน 7 แห่ง ในพื้นที่ อ.เมือง จ.เชียงราย อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ อ.สันทราย จ.เชียงใหม่อ.สอง จ.แพร่ อ.ท่าวังผา จ.น่าน อ.เมือง จ.ลำปาง และ อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน และทดสอบการตอบสนองต่อปุ๋ยไนโตรเจน ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ และเชียงราย และส่งตัวอย่างข้าวเหนียวสายพันธุ์ MJUG04002-927 จากการเปรียบเทียบผลผลิตในมหาวิทยาลัยแม่โจ้ วิเคราะห์หาปริมาณสารหอม (2-acetyl-1-pyrroline,2AP) โดยวิธี Headspace gas chromatography (HS-GC) ที่ Rice Chemistry Research Laboratory and Center of Excellence for Innovation in Chemistry (PERCH-CIC) ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ในฤดูนาปรัง 2557 ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตในนาราษฎร์ จำนวน 6 แห่ง ในพื้นที่ อ.เมือง จ.เชียงราย อ.สันทราย จ.เชียงใหม่ อ.แม่ใจ จ.พะเยา อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ อ.พาน จ.เชียงราย และ อ.แม่สาย จ.เชียงราย รวมทั้งส่งผลผลิตในพื้นที่ อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ อ.พาน จ.เชียงราย และ อ.แม่สาย จ.เชียงราย วิเคราะห์คุณภาพกายภาพ เคมี และคุณภาพการรับประทาน และปริมาณสารหอม (2-acetyl-1-pyrroline,2AP) ที่ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี และ ส่งผลผลิตในพื้นที่ อ.แม่สาย จ.เชียงราย วิเคราะห์หาปริมาณสารหอม (2-acetyl-1-pyrroline,2AP) เช่นเดียวกับฤดูนาปี 2556
ในฤดูนาปี 2557 ส่งตรวจตัวอย่างข้าวเหนียวสายพันธุ์ MJUG04002-927 จากการเปรียบเทียบผลผลิตในมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ตรวจวิเคราะห์หาปริมาณสารหอม (2-acetyl-1-pyrroline, 2AP) เช่นเดียวกับฤดูนาปี 2556 และนาปรัง 2557

ลักษณะประจำพันธุ์

สายพันธุ์ MJUG04002-927 เป็นข้าวเหนียวไม่ไวต่อช่วงแสง อายุเก็บเกี่ยวประมาณ 135 วัน (ฤดูนาปี) และ 146 วัน (ฤดูนาปรัง) ลักษณะกอแบะ ความสูงประมาณ 110 เซนติเมตร (ฤดูนาปี) และ 99 เซนติเมตร (ฤดูนาปรัง) ลำต้นแข็งปานกลาง ใบสีเขียว มุมปลายใบตั้งตรง การแก่ของใบแก่ช้า ใบธงยาว 32.16 เซนติเมตร กว้าง 1.20 เซนติเมตร มุมใบธงตั้งตรง รวงยาว 29.75 เซนติเมตร ลักษณะรวงค่อนข้างกระจาย คอรวงสั้น จำนวนเมล็ดดีต่อรวง 113 เมล็ด เมล็ดร่วงง่าย ข้าวเปลือกสีฟาง มีหางบ้าง มีความยาวเฉลี่ย 10.65 มิลลิเมตร กว้าง 2.47 มิลลิเมตร หนา 1.95 มิลลิเมตร ข้าวกล้องสีขาวยาวเฉลี่ย 7.50 มิลลิเมตร กว้าง 2.16 มิลลิเมตร หนา 1.79 มิลลิเมตร จัดเป็นข้าวรูปร่างเมล็ดเรียว (อัตราส่วนความยาวต่อความกว้าง 3.47) คุณภาพการสีดี ได้ข้าวเต็มเมล็ดและต้นข้าว ร้อยละ 44.57 มีปริมาณอะมิโลสต่ำเฉลี่ย 6.09 เปอร์เซ็นต์ ค่าการสลายเมล็ดในด่าง (1.7%KOH) เท่ากับ 7.0 ค่าการสลายเมล็ดในด่าง (1.4% KOH) เท่ากับ 5.13 อุณหภูมิแป้งสุกต่ำ ปริมาณโปรตีนในเมล็ดข้าวกล้อง 8.50 เปอร์เซ็นต์ มีกลิ่นหอมอ่อนเหมือนข้าวเจ้าหอมพันธุ์ปทุมธานี 1

ลักษณะเด่น

1. เป็นข้าวเหนียวมีกลิ่นหอมอ่อน เมล็ดเรียวยาว

2. ต้นเตี้ย และไม่ไวต่อช่วงแสงสามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี

พื้นที่แนะนำ

เหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน สามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี

ข้อควรระวัง หรือ ข้อจำกัด

1. ความต้านทานต่อโรคขอบใบแห้ง และเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล มีปฏิกิริยาแปรปรวนตั้งแต่อ่อนแอ

มากถึงต้านทาน

2. อ่อนแอต่อแมลงบั่ว และเพลี้ยกระโดดหลังขาว

3. ในฤดูนาปรัง มีอายุการเก็บเกี่ยวประมาณ 146 วัน ซึ่งจะเก็บเกี่ยวช้ากว่าข้าวพันธุ์อื่นๆ

สนใจติดต่อ หน่วยความเป็นเลิศด้านการปรับปรุงพันธุ์ข้าวมหาวิทยาลัยแม่โจ้ 095-6764747 ส้ม

หน่วยความเป็นเลิศด้านการปรับปรุงพันธุ์ข้าวมหาวิทยาลัยแม่โจ้ | เชียงใหม่
ข้าวเหนียวพันธุ์ใหม่

พันธุ์ กข-แม่โจ้ 2

วัตถุประสงค์

เพื่อปรับปรุงพันธุ์ข้าวเหนียวหอม ต้นเตี้ย ไม่ไวต่อช่วงแสง จากข้าวเจ้าหอมพันธุ์ปทุมธานี 1 ด้วยวิธีผสมกลับ และใช้เครื่องหมายโมเลกุลช่วยในการคัดเลือก เพื่อให้ปลูกได้ตลอดทั้งปี ในพื้นที่ ภาคเหนือตอนบน


ประวัติ

ผสมพันธุ์ครั้งแรก ในฤดูนาปี 2547 ที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ โดยใช้ข้าวเจ้าหอมพันธุ์ปทุมธานี 1 ซึ่งใช้เป็นพันธุ์รับกับข้าวเหนียวหอมพันธุ์ กข6 ซึ่งใช้เป็นพันธุ์ให้ยีน wx ซึ่งควบคุมความเป็นข้าวเหนียว ด้วยวิธีผสมกลับ และใช้เครื่องหมายโมเลกุลช่วยในการคัดเลือก ผลิตเมล็ดชั่วที่ 1 ทำการผสมกลับ 4 ชั่ว แต่ละชั่วของการผสมกลับใช้เครื่องหมายโมเลกุลช่วยคัดเลือกต้นที่เป็น Wxwx และผสมกลับไปหาพันธุ์รับ คือ ข้าวเจ้าหอมพันธุ์ปทุมธานี 1 จนได้ต้น BC4F1 ที่มียีโนไทป์เป็น Wxwx และผสมตัวเองได้เมล็ด BC4F2 คัดเลือกเมล็ดข้าวเหนียวนำไปปลูก และผสมตัวเองได้เมล็ด BC4F3 ปลูกศึกษาพันธุ์ 4 แถว จำนวน 2 ฤดู คือ นาปี 2551 และนาปรัง 2552 คัดเลือกได้สายพันธุ์ข้าวเหนียว MJUG04002-BC4F5

ฤดูนาปี 2552 และนาปี/นาปรัง 2553 ทดสอบผลผลิตเบื้องต้น ที่มหาวิทยาลัยแม่โจ้ จำนวน 3 ฤดู

ในปี พ.ศ.2555 มหาวิทยาลัยแม่โจ้ทำบันทึกข้อตกลงความร่วมมือ (MOU) กับกรมการข้าว จึงขอส่งข้าวเหนียวสายพันธุ์ MJUG04002-927 (ภาพที่ 1) เข้าร่วมปลูกเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานีจำนวน 3 ฤดู รวมทั้งปลูกเปรียบเทียบผลผลิตในนาราษฎร์จำนวน 2 ฤดู นอกจากนี้ได้วิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางกายภาพ และเคมี และทดสอบปฏิกิริยาต่อโรค และแมลงศัตรูข้าว และทดสอบการตอบสนองต่อปุ๋ยไนโตรเจน

ในฤดูนาปี 2555 ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานี รวมทั้งวิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางกายภาพ และเคมี จำนวน 4 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ แปลงทดลองดงหลักหมื่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ศูนย์วิจัยข้าวเชียงราย ส่วนการทดสอบปฏิกิริยาต่อโรค และแมลงศัตรูข้าว ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ แปลงทดลองดงหลักหมื่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ศูนย์วิจัยข้าวเชียงราย และศูนย์วิจัยข้าวแม่ฮ่องสอน
ในฤดูนาปรัง 2556 ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานี จำนวน 3 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ และเชียงราย รวมทั้งวิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางกายภาพ และเคมี จำนวน 2 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ และเชียงใหม่
ในฤดูนาปี 2556 ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตระหว่างสถานี รวมทั้งทดสอบปฏิกิริยาต่อโรค และแมลงศัตรูข้าว จำนวน 5 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ แปลงทดลองดงหลักหมื่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ศูนย์วิจัยข้าวเชียงราย และแม่ฮ่องสอน นอกจากนี้วิเคราะห์คุณภาพเมล็ดทางกายภาพ และเคมีจำนวน 4 แห่ง ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ เชียงใหม่ แปลงทดลองดงหลักหมื่น อ.ฝาง จ.เชียงใหม่ ศูนย์วิจัยข้าวเชียงราย และในฤดูเดียวกันทำการปลูกเปรียบเทียบผลผลิตในนาราษฎร์ จำนวน 7 แห่ง ในพื้นที่ อ.เมือง จ.เชียงราย อ.แม่อาย จ.เชียงใหม่ อ.สันทราย จ.เชียงใหม่อ.สอง จ.แพร่ อ.ท่าวังผา จ.น่าน อ.เมือง จ.ลำปาง และ อ.ปาย จ.แม่ฮ่องสอน และทดสอบการตอบสนองต่อปุ๋ยไนโตรเจน ที่ศูนย์วิจัยข้าวแพร่ และเชียงราย และส่งตัวอย่างข้าวเหนียวสายพันธุ์ MJUG04002-927 จากการเปรียบเทียบผลผลิตในมหาวิทยาลัยแม่โจ้ วิเคราะห์หาปริมาณสารหอม (2-acetyl-1-pyrroline,2AP) โดยวิธี Headspace gas chromatography (HS-GC) ที่ Rice Chemistry Research Laboratory and Center of Excellence for Innovation in Chemistry (PERCH-CIC) ภาควิชาเคมี คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่
ในฤดูนาปรัง 2557 ปลูกเปรียบเทียบผลผลิตในนาราษฎร์ จำนวน 6 แห่ง ในพื้นที่ อ.เมือง จ.เชียงราย อ.สันทราย จ.เชียงใหม่ อ.แม่ใจ จ.พะเยา อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ อ.พาน จ.เชียงราย และ อ.แม่สาย จ.เชียงราย รวมทั้งส่งผลผลิตในพื้นที่ อ.ดอยสะเก็ด จ.เชียงใหม่ อ.พาน จ.เชียงราย และ อ.แม่สาย จ.เชียงราย วิเคราะห์คุณภาพกายภาพ เคมี และคุณภาพการรับประทาน และปริมาณสารหอม (2-acetyl-1-pyrroline,2AP) ที่ศูนย์วิจัยข้าวปทุมธานี และ ส่งผลผลิตในพื้นที่ อ.แม่สาย จ.เชียงราย วิเคราะห์หาปริมาณสารหอม (2-acetyl-1-pyrroline,2AP) เช่นเดียวกับฤดูนาปี 2556
ในฤดูนาปี 2557 ส่งตรวจตัวอย่างข้าวเหนียวสายพันธุ์ MJUG04002-927 จากการเปรียบเทียบผลผลิตในมหาวิทยาลัยแม่โจ้ ตรวจวิเคราะห์หาปริมาณสารหอม (2-acetyl-1-pyrroline, 2AP) เช่นเดียวกับฤดูนาปี 2556 และนาปรัง 2557

ลักษณะประจำพันธุ์

สายพันธุ์ MJUG04002-927 เป็นข้าวเหนียวไม่ไวต่อช่วงแสง อายุเก็บเกี่ยวประมาณ 135 วัน (ฤดูนาปี) และ 146 วัน (ฤดูนาปรัง) ลักษณะกอแบะ ความสูงประมาณ 110 เซนติเมตร (ฤดูนาปี) และ 99 เซนติเมตร (ฤดูนาปรัง) ลำต้นแข็งปานกลาง ใบสีเขียว มุมปลายใบตั้งตรง การแก่ของใบแก่ช้า ใบธงยาว 32.16 เซนติเมตร กว้าง 1.20 เซนติเมตร มุมใบธงตั้งตรง รวงยาว 29.75 เซนติเมตร ลักษณะรวงค่อนข้างกระจาย คอรวงสั้น จำนวนเมล็ดดีต่อรวง 113 เมล็ด เมล็ดร่วงง่าย ข้าวเปลือกสีฟาง มีหางบ้าง มีความยาวเฉลี่ย 10.65 มิลลิเมตร กว้าง 2.47 มิลลิเมตร หนา 1.95 มิลลิเมตร ข้าวกล้องสีขาวยาวเฉลี่ย 7.50 มิลลิเมตร กว้าง 2.16 มิลลิเมตร หนา 1.79 มิลลิเมตร จัดเป็นข้าวรูปร่างเมล็ดเรียว (อัตราส่วนความยาวต่อความกว้าง 3.47) คุณภาพการสีดี ได้ข้าวเต็มเมล็ดและต้นข้าว ร้อยละ 44.57 มีปริมาณอะมิโลสต่ำเฉลี่ย 6.09 เปอร์เซ็นต์ ค่าการสลายเมล็ดในด่าง (1.7%KOH) เท่ากับ 7.0 ค่าการสลายเมล็ดในด่าง (1.4% KOH) เท่ากับ 5.13 อุณหภูมิแป้งสุกต่ำ ปริมาณโปรตีนในเมล็ดข้าวกล้อง 8.50 เปอร์เซ็นต์ มีกลิ่นหอมอ่อนเหมือนข้าวเจ้าหอมพันธุ์ปทุมธานี 1

ลักษณะเด่น

1. เป็นข้าวเหนียวมีกลิ่นหอมอ่อน เมล็ดเรียวยาว

2. ต้นเตี้ย และไม่ไวต่อช่วงแสงสามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี

พื้นที่แนะนำ

เหมาะสำหรับปลูกในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน สามารถปลูกได้ตลอดทั้งปี

ข้อควรระวัง หรือ ข้อจำกัด

1. ความต้านทานต่อโรคขอบใบแห้ง และเพลี้ยกระโดดสีน้ำตาล มีปฏิกิริยาแปรปรวนตั้งแต่อ่อนแอ

มากถึงต้านทาน

2. อ่อนแอต่อแมลงบั่ว และเพลี้ยกระโดดหลังขาว

3. ในฤดูนาปรัง มีอายุการเก็บเกี่ยวประมาณ 146 วัน ซึ่งจะเก็บเกี่ยวช้ากว่าข้าวพันธุ์อื่นๆ

สนใจติดต่อ หน่วยความเป็นเลิศด้านการปรับปรุงพันธุ์ข้าวมหาวิทยาลัยแม่โจ้ 095-6764747 ส้ม