พลับ (Persimmon Tree)

สวนแม่มุ | เมืองเชียงใหม่ เชียงใหม่
การศึกษาผลของต้นตอเต้าซื่อที่อายุ 1 ปี และ 2 ปีต่อการเจริญเติบโตของกิ่งพันธุ์ดี 3 พันธุ์คือพันธุ์อั้งใส พันธุ์หงเหม่ย และพันธุ์ซิชู ดำเนินงานที่สถานีทดลองเกษตรที่สูงเขาค้อ อำเภอเขาค้อ จังหวัดเพชรบูรณ์ ตั้งแต่เดือนตุลาคม 2545 ถึงเดือนสิงหาคม 2548 พบว่ากิ่งพันธุ์ดีทั้ง 3 พันธุ์ที่เปลี่ยนยอดบนต้นตออายุ 2 ปีมีการเจริญเติบโตสูงกว่าการใช้ต้นตออายุ 1 ปี พันธุ์หงเหม่ยมีการเจริญเติบโตสูงที่สุด และเริ่มให้ผลผลิตที่อายุ 27 เดือนหลังเปลี่ยนยอดเมื่อใช้ต้นตออายุ 1 ปี แต่ถ้าใช้ต้นตออายุ 2 ปีจะเริ่มให้ผลผลิตที่อายุ 15 เดือนหลังเปลี่ยนยอด ซึ่งมีปริมาณผลผลิตน้อยกว่าการใช้ต้นตออายุ 1 ปี พันธุ์ซิชูบนต้นตออายุ 2 ปีเริ่มมีผลผลิตที่อายุ 15 เดือนหลังเปลี่ยนยอด พันธุ์อั้งใสยังไม่มีผลผลิต กิ่งพันธุ์ดีบนต้นตออายุ 1 ปีต้องมีอายุอย่างน้อย 15 เดือนหลังเปลี่ยนยอด จึงจะมีการเจริญเติบโตทางลำต้นใกล้เคียงกับการใช้ต้นตออายุ 2 ปีที่อายุ 3 เดือนหลังเปลี่ยนยอด
พลับ ( persimmon : Diospyros kaki ) เป็นไม้ผลเขตหนาวชนิดหนึ่งที่สามารถปลูกได้ในพื้นที่สูงของประเทศไทย พลับเหมือนไม้ผลทั่วไปคือ เมื่อขยายพันธุ์โดยใช้เมล็ดโอกาสที่จะได้พืชตรงตามพันธุ์มีน้อย ดังนั้นจึงมักทำการขยายพันธุ์ด้วยการติดตาหรือต่อกิ่งบนต้นตอ เหตุผลหลัก 2 ประการของการใช้ต้นตอก็คือ
1. พันธุ์ไม้ผลที่ปลูกทั่วไปเกิดรากได้ยากเมื่อขยายพันธุ์ด้วยการตัดชำหรือตอน
2. เพื่อให้ได้ประโยชน์จากต้นตอในด้านความทนทานต่อสภาพดินที่ไม่เหมาะสม เชื้อโรคต่าง ๆ ในดิน ความสามารถในการปรับตัวเข้ากับพื้นที่และสภาพการจัดการด้านการเลี้ยงดู
ต้นตอพลับมีหลายชนิด แต่ที่นิยมใช้ในประเทศไทยคือต้นตอเต้าซื่อ ( Diospyros lotus ) ได้จากการเพาะเมล็ด ซึ่งเมล็ดแก่และเก็บเกี่ยวได้ในช่วงเดือนกันยายนถึงเดือนพฤศจิกายน (โอฬาร, 2544) สามารถนำมาเพาะได้ทันที เมล็ดมีความงอกค่อนข้างดี มีรากแก้วและรากขนาดใหญ่ในปริมาณไม่มากนัก แต่มีรากฝอยและรากแขนงในสัดส่วนที่มากกว่าประมาณ 3 เท่า ซึ่งรากจำพวกหลังนี้โดยเฉพาะรากฝอยจะเป็นส่วนที่ทำหน้าที่ดูดน้ำและแร่ธาตุต่าง ๆ ซึ่งจะมีผลต่อการเจริญเติบโตของพืช (กฤษณาและสานิตย์, 2543) โดยทั่วไปต้นตอสามารถใช้เปลี่ยนยอดได้เมื่อลำต้นส่วนที่อยู่สูงจากผิวดินมีขนาดเท่าแท่งดินสอดำ ซึ่งอาจจะมีอายุตั้งแต่ 6 เดือนถึง 2 ปี ขึ้นอยู่กับชนิดของพืชและปัจจัยแวดล้อมอื่น ๆ สำหรับต้นตอเต้าซื่ออาจมีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลางลำต้นใหญ่พอสำหรับเปลี่ยนยอดภายในเวลา 1 ปี หรือน้อยกว่าในสภาพการเลี้ยงดูที่มีอุณหภูมิสูงขึ้น การเปลี่ยนยอดพลับจะทำในระยะที่พลับพักตัวคือในฤดูหนาวช่วงเดือนธันวาคมถึงเดือนมกราคม กิ่งพันธุ์ที่ใช้ได้จากต้นแม่ที่มีความสมบูรณ์และมีอายุประมาณ 1 ฤดู หลังจากเปลี่ยนยอด พลับจะเริ่มให้ผลผลิตในปีที่ 3 ดังนั้นหากมีการเปลี่ยนยอดเร็วก็จะได้ผลผลิตเร็ว มีระยะเวลาลงทุนน้อยลง แต่ทั้งนี้ยังไม่มีการศึกษาอย่างชัดเจนว่าการปลูกพลับแต่ละพันธุ์ในประเทศไทยควรเปลี่ยนยอดเมื่อต้นตอมีอายุเท่าใด อายุของต้นตอมีผลต่อยอดพันธุ์ดีเหมือนกันทุกพันธุ์หรือไม่ ดังนั้นจึงได้ทำการศึกษาเพื่อเปรียบเทียบการเจริญเติบโตของพลับบางพันธุ์บนต้นตออายุต่างกัน เพื่อเป็นแนวทางนำไปใช้ประโยชน์สำหรับการพัฒนาการปลูกพลับในประเทศไทยต่อไป