ต้นชะลูด ต้นไม้เครื่องยาไทยหายาก

ต้นชะลูด ใช้ทำยา คนละต้นกับชะลูดช้างที่เป็นไม้ประดับต่างประเทศ
ชื่อวิทยาศาสตร์ Alyxia reinwardtii Blume
วงศ์ตีนเป็ด APOCYNACEAE
ชื่ออื่น ลูด (ปัตตานี), ชะนูด (สุราษฎร์ธานี), ขี้ตุ่น ช้างตุ่น ต้นธูป (ภาคอีสาน), ชะลูด (ตราด, ภาคกลาง), นูด (ภาคใต้), ชะรูด (ไทย)
ลักษณะ
ไม้เถาขนาดเล็ก ลำต้นเกลี้ยง เปลือกต้นเป็นสีดำ ทุกส่วนของต้นมีน้ำยางสีขาว พรรณไม้ชนิดนี้มักขึ้นกระจัดกระจายอยู่ในป่าดิบทางภาคตะวันออกเฉียงใต้และทางภาคใต้ เถาที่เก็บมาแล้วจะต้องนำมาทุบเพื่อลอกเอาเปลือกสีดำข้างนอกทิ้ง แล้วลอกเอาแต่เนื้อที่หุ้มแก่นไม้มาใช้เป็นยาโดยนำมาผึ่งให้แห้ง เปลือกไม้ก็จะม้วนเป็นแผ่นบาง ๆ มีสีขาว กลิ่นหอมมาก รสหอมเย็นและสุขุม ใบเป็นใบเดี่ยว จะออกรอบข้อ ข้อละ 3 ใบ ลักษณะของใบเป็นรูปขอบขนานหรือรูปรี ปลายใบแหลมหรือมน โคนใบเป็นครีบ ส่วนขอบใบม้วนลง แผ่นใบด้านบนเป็นมัน เนื้อใบหนาและแข็ง ออกดอกเป็นช่อตามง่ามใบ ช่อละประมาณ 4-10 ดอก ดอกมีกลิ่นหอม (ดอกจะเริ่มหอมตอนพลบค่ำ และจะเริ่มหอมแรงในตอนกลางคืน) เป็นสีเหลือง ดอกมีใบประดับที่มีลักษณะเป็นรูปขอบขนาน ปลายใบประดับจะแหลม มีความยาวประมาณ 1 มิลลิเมตร ส่วนกลีบรองกลีบดอกจะมีอยู่ประมาณ 5 กลีบ
สรรพคุณ
เปลือกชะลูดจัดอยู่ในตำรับ “ยาหอมเทพจิตร” และตำรับ “ยาหอมนวโกฐ” โดยเป็นตำรับยาที่มีส่วนประกอบของเปลือกชะลูดร่วมกับสมุนไพรชนิดอื่น ๆ อีกในตำรับ มีสรรพคุณเป็นยาแก้อาการวิงเวียน หน้ามืดตาลาย ใจสั่น คลื่นเหียน อาเจียน ช่วยแก้ลมจุกแน่นในท้อง
แก้ไขข้อมูลเมื่อ 06 Aug 23 01:43