กระดังงา

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cananga odorata (Lam.) Hook. f. & Thomson var. odorata

ชื่อภาษาอังกฤษ : KRADANG NGA THAI, Ylang-ylang tree, Ilang-ilang, Cananga tree

ชื่ออื่นๆ : กระดังงาใบใหญ่, กระดังงาใหญ่, สะบันงา, สะบันงาต้น

ลำต้น : เป็นไม้ยืนต้น ทรงพุ่มโปร่ง เรือนยอดรูปไข่ เปลือกต้นสีเทา กิ่งอ่อนมีขนกิ่งแก่ค่อนข้างเกลี้ยง ปลายกิ่งห้อยลู่ลง เปราะหักง่าย

ใบ : เป็นใบเดี่ยว รูปรีหรือรูปไข่ ปลายแหลม โคนมนหรือเว้าและ เบี้ยวเล็กน้อย ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น ใบอ่อนมีขนทั่วไป ใบแก่มักมีขนตามเส้นกลางใบ

ดอก : ออกเป็นช่อ ดอกมีขนาดใหญ่สีเขียวเมื่อเป็นดอกอ่อนแล้วเปลี่ยนเป็นสีเหลือง เมื่อบาน กลิ่นหอม ออกดอกตลอดปี

ผล : เป็นผลกลุ่ม ผลรูปไข่ ถึงรูปรีหรือค่อนข้างกลม ผลอ่อนสีเขียว ผลสุกสีเขียวคล้ำจนเกือบดำ ผิวเรียบ ก้านผลยาว

เมล็ด : สีน้ำตาลอ่อน รูปไข่แบน

ตอนกิ่ง, เพาะเมล็ด

ปลูกได้ในดินร่วน ต้องการน้ำปานกลาง ชอบแดดจัด ไม่ค่อยมีโรคและแมลงรบกวน เจริญเติบโตเร็ว ผลัดใบน้อย ทนน้ำขังแฉะ ทนแล้ง

- ดอก แก้ลมวิงเวียน ชูกำลัง บำรุงหัวใจ แก้อ่อนเพลีย กระหายน้ำ แก้ไข้จากโลหิตเป็นพิษ บำรุงโลหิต บำรุงธาตุ

- ใบ รักษาโรคหืด รักษาดรคผิวหนัง เป็นยาขับปัสสาวะ

- ต้นและกิ่งก้าน เป็นยาขับปัสสาวะ

- เปลือกต้น แก้ท้องเสีย ขับปัสสาวะผิดปกติ รักษาโรคผิวหนัง

- ราก เป็นยาคุมกำเนิด

- เกสร เป็นยาแก้ร้อนใน กระหายน้ำ ช่วยเจริญอาหาร แก้โรคตา

- น้ำมันหอมระเหย ขับลม ฆ่าเชื้อโรค บำรุงประสาท แก้อาการซึมเศร้า แก้หอบหือ ลดความดันโลหิต

เป็นไม้มงคลที่ควรปลูกทางทิศตะวันออก จะเป็นสิริมงคล สร้างชื่อเสียง เงินทองให้กับครอบครัว และควรปลูกวันพุธ เพราะเชื่อว่าต้นกระดังงาไทยจะให้ดอกบานสะพรั่งทั้งต้น

- ลำต้น เนื้อไม้ใช้ทำก้านไม้ขีด

- ดอก ใช้อบน้ำทำน้ำเชื่อม และปรุงขนมหวาน

- น้ำมันจากดอกที่แก่จัด นำมาปรุงน้ำ อบ น้ำหอม เครื่องสำอาง

- เปลือก นำมาทำเป็นเชือก

- ดอกแห้ง ใช้ผสมกับดอกไม้หอมอื่นๆ ทำบุหงา

- ปลูกเป็นไม้ประดับ

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cananga odorara (Lamk.) Hook.f.& Th var.fruticosa

ชื่อภาษาอังกฤษ : Ilang.-Ilang., Drawf ylang ylang, Fragrant cananga, Macassar oil plant

ชื่อภาษาอังกฤษ : Ilang.-Ilang., Drawf ylang ylang, Fragrant cananga, Macassar oil plant

ลำต้น : เป็นไม้พุ่ม ทรงพุ่มกลม เปลือกลำต้นเป็นสีเทาอมสีน้ำตาล เนื้อไม้เปราะ กิ่งตั้งฉากกับลำต้นปลายย้อยลู่ลง

ใบ : เป็นใบเดี่ยว รูปรี ปลายใบแหลม โคนใบมน ปลายใบแหลม โคนใบรูปลิ่ม ขอบใบเรียบหรือหยักเล็กน้อย แผ่นใบเป็นสีเขียวบางและอ่อน

ดอก : เป็นดอกเดี่ยวออกเป็นกระจุกที่ปลายกิ่ง ดอกสีเหลืองอมเขียว มีกลิ่นหอม ออกดอกตลอดปี

ผล : รูปทรงกลมรี ปลายผลแหลม ผิวผลเรียบ ผลอ่อนเป็นสีเขียว เมื่อแก่แล้วจะเปลี่ยนเป็นสีเขียวอมเหลือง

เมล็ด : รูปไข่ ทรงแบนสีน้ำตาลอ่อน

ตอนกิ่ง เพาะเมล็ด

ปลูกได้ในดินร่วน ต้องการน้ำมาก ชอบแดดเต็มวัน ไม่ค่อยมีโรคและแมลงรบกวน ไม่ทนต่อน้ำท่วมขัง

- ต้น กิ่ง ก้าน เป็นยาขับปัสสาวะ

- ดอก บำรุงร่างกาย บำรุงหัวใจ บำรุงธาตุ บำรุงเลือด แก้ไข้ แก้อ่อนเพลีย วิงเวียน จุกเสียด

- เกสร เจริญอาหาร แก้ไข้ แก้อาการร้อนใน

- ใบ รักษาโรคผิวหนัง กลากเกลื้อน แก้คัน ปัสสาวะพิการ

- เปลือกต้น รักษามะเร็งเพลิง

- ราก คุมกำเนิด

- ดอกสด นำมาสกัดเป็นน้ำมันหอมระเหย น้ำหอม และเครื่องหอม

- เนื้อไม้ และใบ ทำบุหงา น้ำหอม และน้ำมันหอมระเหย

- ใช้ปลูกเป็นไม้ประดับตามสวน