ชาฮกเกี้ยน

- ยอดอ่อนมาทำเป็นชา

- ใบแก่นำมาหมักเป็นปุ๋ยหมักใส่ต้นไม้ทำให้ต้นไม้เจริญเติบโตได้ดี

- ปลูกเป็นไม้ประดับตกแต่งสวน ทำเป็นแนวรั้วบ้านเป็นกำแพง

- ปลูกริมทางเดิน หรือปลูกเป็นแปลงใหญ่ในสวนหย่อม เพื่อให้มีสีเขียวตัดกับสีไม้ดอกชนิดต่างๆ

- สามารถตัดแต่งทำไม้ดัด หรือบอนไซ

- สามารถนำมาดัดแปลงโดยให้ยอดของชาฮกเกี้ยนค่อยๆ เลื้อยเกาะกับโครงเหล็กที่ดัดเป็นรูปทรงต่างๆ เพื่อให้มีรูปทรงที่แปลกตา โดยเลือกต้นที่จะนำมาปลูกคือเลือกกิ่งกึ่งแก่กึ่งอ่อน ลักษณะของกิ่งที่ใช้ให้สังเกตว่ามีเปลือกสีน้ำตาลปนเขียว หากกิ่งอ่อนเกินไปมักจะเน่าง่าย ส่วนกิ่งแก่เกินไปจะออกรากยาก

- สำรวจกิ่งก้านต้นชา เลือกกิ่งที่มีตา มีสุขภาพแข็งแรง ไม่เลือกกิ่งที่อ่อนหรือแก่เกินไป เอากิ่งที่มีทั้งสีน้ำตาล และเขียว

- ตัดกิ่งให้มีความยาวประมาณ 3-6 นิ้ว โดยตัดใต้ข้อ ตัดเฉียงประมาณ 45 องศา

- เล็มใบออกบ้างเล็กน้อย ถ้าใบมีขนาดใหญ่หรือจำนวนมากเกินไป ลิดใบออกให้เหลือครึ่งหนึ่ง หรือเหลือใบที่ปลายยอดสัก 3-4 ใบ เพื่อลดการคายน้ำ

- นำกิ่งที่ได้ แช่ไว้ในน้ำสะอาดเป็นการทำความสะอาดกิ่ง เพื่อป้องกันรากเน่า

- นำกิ่งที่เตรียมไว้ แช่ในน้ำยาเร่งรากประมาณ 1-24 ชั่วโมง หรือใช้สารป้องกันเชื้อราร่วมด้วย

- นำกิ่งไปปักชำในขี้เภ้าแกลบลึกประมาณ 1/3 ของความยาวกิ่ง (ขี้เถ้าแกลบควรแช่น้ำก่อน 3 วัน เพื่อลดความเป็นด่าง) หากไม่มีขี้เถ้าแกลบอาจใช้ ดินร่วนทั่วไปผสมขุยมะพร้าว และทรายหยาบ อัตราส่วน 1:1:1 หลังปักชำเสร็จแล้ว ควรรดน้ำตามทันที

- กรณีที่ปักชำปริมาณมาก ควรคลุมกระบะเพาะชำด้วยพลาสติกใส เพื่อเก็บรักษาความชื้น ขณะเดียวกันยังให้แสงผ่านลงไปได้ หากปักชำจำนานไม่มาก สามารถนำใส่ถุงพลาสติกหรือใช้ขวดพลาสติก ครอบเพื่อควบคุมไม่ให้ความชื้นออกมาจนกว่าจะแตกใบใหม่

- หากปักชำใส่กระถาง ควรนำไปวางบริเวณที่มีแสงส่องถึง เพื่อกระตุ้นการเจริญเติบโต โดยสภาพอากาศบริเวณนั้นควรได้รับความชื้นและอากาศเย็น

- หลังจากปักชำไปแล้ว เมื่อใบแตกออกมาจำนวนมาก ให้ค่อยๆเผยอที่ครอบทีละนิด เพื่อให้ต้นไม้ปรับตัว จากนั้นจึงย้ายปลูกในแปลงหรือกระถางตามต้องการ

ข้อควรระวัง : ช่วงที่แตกใบใหม่ๆไม่ควรรดน้ำมากเกินไป เพราะอาจทำให้รากเน่า

1. ขุดดินเป็นร่องตามแนวยาวขนานไปกับกำแพงหรือรั้ว ห่างจากรั้วประมาณ 50 เซนติเมตร

2. ขุดเป็นหลุมลงไปในร่อง ที่จะวางชาดัด ใช้ดินปลูกรองไปในหลุม

3. วางต้นชาดัดลงไปในหลุม ระยะห่างระหว่างต้น 20*20 เซนติเมตร ดินกลบโคนต้น แล้วกดรอบโคนต้น เบาๆ รดน้ำให้ชุ่ม

4. ให้ปุ๋ย สูตร 16-16-16 และ 46-0-0 และปุ๋ยคอก สลับเดือนละครั้ง

5. รดน้ำเช้าเย็น ในช่วงฤดูฝนควรระวังการท่วมขังของน้ำ ไม่ควรรดน้ำในตอนเช้ามืดหรือตอนค่ำเพราะอาจทำให้ติดเชื้อราที่โคนรากได้

6. เมื่อมีการแตกยอดใหม่ออกมาประมาณ 1 คืบ ก็ให้ทำการตัดแต่งทรงพุ่มตามความต้องการ ซึ่งจะทำให้ทรงพุ่มมีความหนาทึบยิ่งขึ้น

ชื่อวิทยาศาสตร์ของต้นชาฮกเกี้ยน : Carmona retusa (Vahl) Masam.

ชื่อภาษาอังกฤษของต้นชาฮกเกี้ยน : Fukien Tea

ชื่ออื่นๆ : ชาดัดใบมัน ข่อยจีน ชาญวน และชาญี่ปุ่น

ลำต้นของต้นชาฮกเกี้ยน : เป็นไม้พุ่ม แตกกิ่งก้านเป็นพุ่มทรงรูปไข่ พุ่มแน่น ลำต้นตั้งตรง สีเขียวอมน้ำตาล เนื้อไม้ค่อนข้างเหนียว

ใบของต้นชาฮกเกี้ยน : เป็นใบเดี่ยวขนาดเล็ก รูปไข่กลับแคบ โคนใบสอบ ปลายใบมน ขอบใบเรียบ ใบหนา ผิวใบด้านบนมีสีเขียวเข้มเป็นมันวาว ผิวใบด้านล่างสีเขียวอ่อน

ดอกของต้นชาฮกเกี้ยน : ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกตามซอกใบ ดอกสีขาว ออกดอกตลอดทั้งปี

ผลของต้นชาฮกเกี้ยน : กลม สีเหลือง

โดยการเพาะเมล็ด ปักชำกิ่งหรือตอนกิ่ง

ปลูกได้ในดินร่วน ต้องการน้ำน้อยถึงปานกลาง ชอบแดดรำไรถึงแดดจัด ทนแล้ง แต่ไม่ทนน้ำท่วม โตไว แข็งแรง

1. ราก ใช้กินเพื่อบำรุงสตรีหลังคลอด แก้น้ำเหลืองเสีย ใช้ถอนพิษ
2. ดอก ใช้รักษาโรคเส้นประสาท นอนไม่หลับ ทำให้หลับสบาย รักษาโรคหืด รักษาโรคโลหิตพิการ และขับพยาธิ
3. ใบ ใช้ขับเหงื่อ แก้ท้องเสีย แก้ไอ และบำรุงธาตุในร่างกาย