ลักษณะพฤกษศาสตร์ของต้นคำแสด

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Bixa orellana L.

ชื่อภาษาอังกฤษ : Annatto Tree, Lipstick tree

ชื่ออื่นๆ : คำเงาะ, คำแงะ, คำไทย, คำแฝด, คำยง

ลำต้น : เป็นไม้ยืนต้น เรือนยอดเป็นพุ่มกลมหนาทึบ

ใบ : เป็นใบเดี่ยว รูปไข่ โคนใบมน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบเหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย ใบบาง เกลี้ยงนุ่ม สีเขียวเหลือบแดง ใบอ่อนสีแดง

ดอก : ออกเป็นช่อตั้งบริเวณปลายกิ่ง ดอกสีขาวแกมชมพูหรือสีชมพู่อ่อน ดอกอ่อนกลมสีแดง

ผล : เป็นรูปสามเหลี่ยมปลายแหลม มีขนสีแดงเข้มหนาทึบคล้ายผลเงาะ

เมล็ด : กลมขนาดเล็ก สีน้ำตาลแดง เนื้อหุ้มเมล็ดมีสีแดงหรือสีแสด

เพาะเมล็ด, การตอนกิ่ง และการเสียบยอด

- ดอก บำรุงเลือด แก้โลหิตจาง แก้แสบร้อนคันตามผิวหนัง รักษาโรคไตผิดปกติ แก้บิด แก้พิษ ฝาดสมาน

- ใบ แก้ดีซ่าน แก้เจ็บคอ ลดไข้ แก้บิด ขับปัสสาวะ

- เนื้อหุ้มเมล็ด เป็นยาระบายและขับพยาธิ แก้โรคผิวหนัง

- เปลือกราก ป้องกันไข้มาเลเรีย ลดไข้ และโรคหนองใน

- ผล เป็นยาฝาดสมาน

- เมล็ด เป็นยาหอม แก้ไข้ แก้หนองใน แก้ไขมาลาเรีย และแก้พิษจากมันสำปะหลัง และสบู่แดง

- ดอก บำรุงเลือด แก้โลหิตจาง แก้บิด คันตามผิวหนัง

- นิยมปลูกเป็นไม้ประดับ

- เปลือกเมล็ดให้สีแดง ใช้เป็นสีย้อมและแต่งสีอาหาร

- เปลือกของต้นใช้ทำเชือก