ลักษณะพฤกษศาสตร์ของต้นกระเบา

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Hydnocarpus anthelminthicus Pierre ex Laness.

ชื่อภาษาอังกฤษ : Chaulmoogra

ชื่ออื่นๆ : กระเบาน้ำ, กระเบาเบ้าแข็ง, แก้วกาหลง, กระตงดง, ดงกระเบา, หัวค่าง, กุลากาหลง, เบา

ลำต้น : เป็นไม้ยืนต้น ไม่ผลัดใบ ลำต้นเปลาตรง รูปทรงสูงโปร่ง เปลือกลำต้นเรียบเป็นสีเทา

ใบ : เป็นใบเดี่ยว รูปหอกแกมรูปขอบขนาน ปลายใบแหลมสอบเรียว โคนใบสอบหรือมน ขอบใบเรียบ เนื้อใบแข็งกรอบ ใบอ่อนเป็นสีชมพูแดง ใบแก่เป็นสีเขียวเข้ม หลังใบเป็นมัน ส่วนท้องใบไม่เป็นมัน และมีสีอ่อนกว่า

ดอก : เป็นดอกแยกเพศอยู่ต่างต้น ดอกตัวผู้เป็นดอกเดี่ยวออกตามซอกใบ ดอกสีชมพู มีกลิ่นหอม เรียกว่า “แก้วกาหลง” ดอกตัวเมียออกเป็นช่อตาซอกใบ

ผล : ทรงกลม ผิวเรียบเปลือกผลหนาแข็งเป็นสีน้ำตาล มีขนสั้นๆ คล้ายกำมะหยี่สีน้ำตาลคลุมอยู่ ในเนื้อผลเป็นสีขาวอมเหลือง

เมล็ด : สีดำ รูปรี หรือ รูปไข่เบี้ยว ปลายมนทั้งสองข้าง

เพาะเมล็ด

- น้ำมันในเมล็ด ใช้รักษาโรคเรื้อน และโรคผิวหนัง และแก้อาการบวมตามข้อ

- ผล รักษามะเร็ง แก้โรคผิวหนังต่างๆ

- เมล็ด เป็นยาถ่ายพยาธิ แก้โรคผิวหนังต่างๆ รักษาโรคผมร่วง

- รากและเนื้อไม้ แก้เสมหะเป็นพิษ ฆ่าพยาธิผิวหนัง รักษาบาดแผล

- ใบ แก้กลากเกลื้อน ฆ่าพยาธิบาดแผล

- ผลแก่สุก ใช้รับประทานเนื้อในเป็นอาหาร เนื้อนุ่ม มีรสหวาน คล้ายเผือกต้ม

- เนื้อไม้ ใช้ในงานก่อสร้าง ใช้ทำกระดานพื้นบ้าน

- เป็นไม้ประดับให้ร่มเงาได้ตลอดทั้งปี