ลักษณะพฤกษศาสตร์ของต้นส้มเขียวหวาน

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Citrus reticulata Blanco

ชื่อภาษาอังกฤษ : Mandarine, Mandarine orange, Tangerine

ชื่ออื่นๆ : ส้มแมนดาริน, ส้มแก้ว, ส้มแป้นกระดาน, ส้มตรังกานู, ส้มแสงทอง, ส้มเหม็น, ส้มจุก, ส้มเชียงตุง, ส้มแป้นเกลี้ยง, ส้มแป้นหัวจุก

ลำต้น : เป็นไม้พุ่ม ลำต้นไม่มีหนาม แตกกิ่งก้านมาก กิ่งแก่มีสีเขียวเข้ม ไม่มีขน แต่กิ่งอ่อนมีหนามเป็นเหลี่ยมเรียว บริเวณกิ่งมีรอยแผลเป็นตรงบริเวณที่ใบหลุด และมีต่อมน้ำมันจะกระจายอยู่ทั่วไป

ใบ : เป็นใบเดี่ยว รูปโล่ หรือ รูปไข่มนรี โคนใบสอบแหลมเล็กน้อยปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ หรือ มีฟันเลื่อยเล็กน้อย แผ่นใบเป็นสีเขียวเรียบเป็นมัน เนื้อใบแข็งท้องใบสีเขียวอมเหลืองมีต่อมน้ำมันอยู่ตามแผ่นใบ และใบมีกลิ่นฉุนเฉพาะตัว

ดอก : เป็นดอกเดี่ยวออกบริเวณปลายยอด และง่ามใบ ดอกสีขาว มีต่อมน้ำมันกระจายอยู่ในแต่ละดอก

ผล : เป็นผลสดมีลักษณะค่อนข้างกลม เนื้อนิ่ม ฉ่ำน้ำ เปลือกนอกเป็นสีเขียวเปลือกค่อนข้างอ่อนนิ่ม ผิวบาง และมีน้ำมันที่เปลือก เมื่อสุกจะเปลี่ยนเป็นสีเขียวอมเหลือง หรือ สีเหลืองแดงแล้วแต่สายพันธุ์ ผิวผลเรียบเกลี้ยงและเป็นมัน ผิวด้านในมีสีเหลืองอ่อน ภายในมีเนื้อลักษณะฉ่ำน้ำรสหวานอมเปรี้ยวเล็กน้อย มีสีส้ม ซึ่งในแต่ละกลีบจะมีเมล็ดสีขาวอยู่ภายใน

เมล็ด : สีขาวนวล รูปร่างรูปไข่หัวกลับ ปลายเมล็ดแหลม เปลือกเมล็ดแข็งเล็กน้อย ด้านในมีเนื้อเยื่อส่วนสะสมอาหาร สีเขียวอ่อน หรือ เขียวอมเหลือง

เพาะเมล็ด การตอนกิ่ง และการปักชำกิ่ง

ปลูกได้ในดินที่มีการระบายน้ำดี ต้องการน้ำปานกลาง ชอบแดดจัด

ผล นำมาใช้รับประทานเป็นผลไม้สด หรือ นำมาแปรรูปเป็นผลิตภัณฑ์อาหาร นำมาสกัดเป็นอาหารเสริมสุขภาพ นำมาใช้สกัดทำผลิตภัณฑ์เสริมความงาม และผลิตภัณฑ์ในครัวเรือนต่างๆ