ชื่อวิทยาศาสตร์ : Capsicum frutescens L
ชื่อภาษาอังกฤษ : Chili, Cayenne pepper, Bird-chili, Tabasco pepper
ชื่ออื่นๆ : พริก, พริกขี้นก, ดีปลี} ดีปลีขี้นก, พริกแต้, พริกแต้หนู, หมักเพ็ด, หมากเผ็ด
ลำต้น : เป็นไม้พุ่ม ลำต้นมักเป็นเหลี่ยม ยอดและกิ่งอ่อนมักมีขน
ใบ : เป็นใบเดี่ยว รูปไข่แกมรูปขอบขนาน หรือรูปใบหอก ปลายแหลม โคนสอบหรือรูปลิ่ม ผิวใบไม่เรียบ
ดอก : เป็นดอกเดี่ยว หรือออกเป็นกลุ่มออกตามยอดและง่ามใบใกล้ปลายกิ่ง ดอกสีขาวอมเขียว
ผล : เป็นผลแบบมีเนื้อ ผลเรียว รูปกระสวย หรือรูปไข่แกมรูปขอบขนาน ปลายแหลมหรือมน ผลตั้งชี้ตรง ผลมีผิวลื่นเป็นมัน เมื่อยังไม่แก่จัด มีสีเขียว สุกสีแดง
เมล็ด : ค่อนข้างกลม สีขาวแกมเหลือง มีรสเผ็ด
เพาะเมล็ด
ปลูกได้ในดินร่วน ต้องการน้ำปานกลาง ชอบแดดรำไรหรือกลางแจ้ง
- ผล นิยมนำสาร Capsaicin ที่มีมากในพริกขี้หนูมาปรุงเป็นยาทาภายนอก ใช้ถูนวดให้เลือดมาเลี้ยงบริเวณนั้นมากขึ้น ลดอาการปวดเมื่อย ฟกช้ำบวม นิยมนำมาปรุงเป็นยาน้ำใช้กินขับลมในกระเพาะอาหาร และเป็นยาเจริญอาหาร ป้องกันการเกิดโรคหัวใจและโรคหลอดลมอักเสบ
- รากพริกขี้หนู แก้ไอ เสมหะ และทรางเด็ก
- ใบ แก้ไข้หวัด กำเดา
- ยอดอ่อนของพริกขี้หนู นำมากินเป็นผักประกอบอาหาร
- ผลของพริกขี้หนูทั้งสดและป่นให้สีแดง ใช้ในการปรุงอาหาร
- เมล็ดอ่อนหรือแก่นำไปปรุงในอาหาร รสเผ็ด