ลักษณะพฤกษศาสตร์ การขยายพันธุ์ วิธีการดูแล สรรพคุณทางสมุนไพร ประโยชน์ของต้นกะเม็ง

ชื่อวิทยาศาสตร์ของต้นกะเม็ง : Eclipta prostrata (L.) L

ชื่อภาษาอังกฤษของต้นกะเม็ง : False Daisy, White Head, Yerba de tajo

ชื่ออื่นๆ : กะเม็งตัวเมีย, คัดเม็ง, หญ้าสับ, ฮ่อมเกี่ยว

ลำต้นของต้นกะเม็ง : เป็นไม้ล้มลุก ทอดไปตามพื้นหรือตั้งสูง ลำต้นสีน้ำตาลปนเขียว มีขนสีขาว แตกกิ่งก้านที่โคนต้น

ใบของต้นกะเม็ง : เป็นใบเดี่ยว รูปใบหอก ปลายใบแหลม โคนมนแหลม ขอบเรียบหรือจักห่างๆ 2-3 จักช่วงปลายใบ ผิวใบทั้งสองด้านมีขน

ดอกของต้นกะเม็ง : ออกเป็นช่อกระจุกแน่นที่ยอด หรือตามง่ามใบ ดอกสีขาว (กะเม็งตัวเมีย) ดอกสีเหลือง (กะเม็งตัวผู้) เป็นดอกสมบูรณ์เพศ

ผลของต้นกะเม็ง : รูปลูกข่าง สีเหลืองปนดำ ปลายมีรยางค์เป็นเกล็ดยาว ผลแก่แห้งสีดำ

เมล็ดของต้นกะเม็ง : แบน สีดำ

โดยการเพาะเมล็ด

ปลูกได้ในดินทั่วไป ต้องการน้ำปานกลาง ชอบแดดตลอดวัน

- ต้น ใช้เป็นยาบำรุงเลือด น้ำคั้นทาขี้กลาก รักษาอาการดีซ่าน แก้หืด หลอดลมอักเสบ แก้จุกเสียด เป็นยาฝาดสมาน แก้เหน็บชา แก้ตะคริว

- ใบและราก ใช้เป็นยาถ่ายและทำให้อาเจียน

- ใบ ใช้โขลกพอกแผลสดห้ามเลือด

- ราก ใช้เป็นยาขับลม แก้เป็นลมหน้ามือจากการคลอดบุตร บำรุงตับ ม้าม บำรุงโลหิต แก้ตกขาว และโรคโลหิตจาง

- ดอก แก้ปวดฟัน

- ต้นสด นำมาคั้นน้ำเพื่อมาสัก หรือใช้ย้อมผมให้ดำ ทำให้ผม คิ้ว หนวด ดกดำ

- ต้นผสมกับลูกมะเกลือดิบ โขลกใช้ย้อมผ้าให้ดำ

- ใบอ่อน ใช้ทำอาหารได้ มีรสเปรี้ยว