ลักษณะพฤกษศาสตร์ของต้นนมสวรรค์

ชื่อวิทยาศาสตร์ : Clerodendrum paniculatum L.

ชื่อภาษาอังกฤษ : Pagoda plant, Pagoda flower

ชื่ออื่นๆ : สาวสวรรค์, พนมสวรรค์, เข็มฉัตร, ฉัตรฟ้า, สาวสวรรค์, น้ำนมสวรรค์, พวงพีเหลือง, หัวลิง, ปิ้งแดง, นมหวัน, ปรางมาลี

ลำต้น : เป็นไม้พุ่ม ลำต้นตรง เป็นเหลี่ยมสี่เหลี่ยมเป็นข้อๆ ไม่มีกิ่ง ก้านใบแตกจากลำต้นโดยตรง เปลือกเรียบ สีน้ำตาลแกมเขียว

ใบ : เป็นใบเดี่ยว ใบเป็นฝ่ามือรูปไข่กว้างหรือรูปไข่เกือบกลม ขอบใบหยักเว้าลึกเป็นแฉก ปลายแฉกจะแหลม ฐานใบเป็นรูปหัวใจ ขอบใบเป็นจักคล้ายฟันเลื่อย

ดอก : ออกเป็นช่อคล้ายฉัตรที่ปลายยอด ดอกมี 2 ชนิด ดอกขาว เรียกว่า นมสวรรค์ตัวผู้ ดอกสีแดง เรียกว่า นมสวรรค์ตัวเมีย ออกดอกตลอดปี

ผล : กลม มีขนาดเล็กสีเขียว เมื่อสุกเปลี่ยนเป็นสีน้ำเงินแกมเขียวหรือสีดำ

เมล็ด : มีเมล็ดเดียว แข็ง สีแดงคล้ำ

เพาะเมล็ด ปักชำ

ปลูกได้ในดินร่วน ต้องการน้ำปานกลาง ชอบแดดครึ่งวัน

- ราก บำรุงน้ำนม แก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย แก้ฝีภายใน ช่วยขับน้ำคาวปลา แก้โลหิตในท้อง ช่วยขับลม แก้อาการปวดท้อง ช่วยทำให้อาเจียน ขับเสมหะ ช่วยแก้อาการตึงในหนังศีรษะ แก้อาการปวดในเบ้าตา แก้วัณโรค แก้ไข้มาลาเรีย ลดความดันโลหิต ลดความไขมันในเส้นเลือด

- ดอก ช่วยลดไขมันในเส้นเลือด แก้อากรตกเลือด แก้พิษฝีกาฬ แก้ผีภายใน แก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย แก้พิษที่เกิดจากการติดเชื้อ

- ต้น ช่วยลดไขมันในเส้นเลือด แก้พิษฝีฝักบัว แก้ฝีภายใน แก้พิษจากแมลงสัตว์กัดต่อย

- ใบ รักษาอาการแน่นอก แก้ทรวงอกอักเสบ แก้พิษฝีดาษ แก้ไข่ดันบวม แก้ลูกหนูใต้รักแร้บวม รักษาอาการปวดข้อและปวดประสาท

- นิยมนำมาปลูกเป็นไม้ประดับ

- ผล นำมาย้อมผ้าได้สีม่วงแดง

- ยอดอ่อน นำมาใช้ประกอบอาหาร